3220343130

Rozdział 21

dezynfekcji końcowej wody, tuż przed podaniem jej do sieci. Analityka produktów ozonowania winna więc obejmować te dwie grupy związków. Rezultaty badań prowadzonych w naszym Zakładzie wskazują, ze wszystkie utleniacze stosowane do dezynfekcji wody generują aldehydy i kwasy karboksylowe a więc produkty łatwo biodegradowalne. W przypadku ozonowania produkty te powstają stosunkowo szybko (zwykle czas kontaktu ozonu z wodą nie przekracza 10-20 min.) i są następnie szybko usuwane z wody w etapie filtracji biologicznej przez złoża biologicznie aktywnych filtrów węglowych. W przypadku chloru i ditlenku chloru reakcje tworzenia tych produktów biodegradowalnych są znacznie wolniejsze i co więcej przebiegają w sieciach dystrybucyjnych. Proces tworzenia tych związków przebiega zawsze kosztem środka dezynfekcyjnego (chloru lub C102) - czyli w sieci dystrybucyjnej stężenie dezynfektanta maleje a za to rosną stężenia kwasów karboksylowych i aldehydów. Jest to proces niebezpieczny dla jakości wody szczególnie wtedy, gdy środkiem dezynfekcyjnym jest ditlenek chloru.

4 METODY OZNACZANIA PRODUKTÓW UBOCZNYCH CHLOROWANIA WODY

4. A. Metody analizy oznaczania trihalometanów.

Pod pojęciem trihalometany rozumie się zwykle cztery związki: chloroform, dichlorobromometan, chlorodibromometan i bromoform. Stosunki ilościowe między nimi zależne są od zawartości bromków wodzie poddanej chlorowaniu oraz od dawki chloru. Wyższe stężenia bromków w wodach będą skutkowały wyższą zawartością bromorganicznych związków z grupy THM. Naturalne stężenia bromków są bardzo niskie z reguły nie przekraczają kilku-kilkudziesięciu mikrogramów w litrze wody. Wyższe stężenia obserwuje się tam, gdzie wody ujmowane poddane są wpływom wód morskich a także dla wód silnie zanieczyszczonych solą (np. wody kopalniane). Do oznaczania trihalometanów zawsze stosuje się chromatografie gazową z detektorem wychwytu elektronów ze względu na kompatybilność chromatografii z typem analizowanych związków oraz na wysoką czułość detektora wychwytu elektronów. Tak więc poszczególne metody analityczne różnią się głównie procedurą przygotowania próbki. Trzeba w tym miejscu także zaznaczyć, że ten sam tok analizy stosowany być może także dla jednoczesnego oznaczania innych chloro- i bromoorganicznych związków pojawiających się w nich po chlorowaniu. Najczęściej stosowane metody przygotowania próbki do analizy trihalometanów to:

ekstrakcja związków z grupy THM do rozpuszczalnika organicznego: n-pentan, n-heksan, n-heptan, eter naftowy, metylocykloheksan, 2,2,4-trimetylopentan [4], analiza fazy nadpowierzchniowej - zarówno w układzie statycznym jak i dynamicznym, oraz z wykorzystaniem techniki mikroekstrakcji do fazy stacjonarnej (SPME),

ekstrakcja do fazy stałej - zarówno z wykorzystaniem klasycznych kolumienek w kolumienkach jak i mikroekstrakcja do fazy stałej,

metoda bezpośredniego dozowania próbek wody do kolumny chromatograficznej.

Przed analizą próbki wody na obecność trihlorometanów analityk winien sobie zdawać sprawę ze stężeń analitów THM jakich można się spodziewać w wodzie. Wody chlorowane i spełniające obowiązujące przepisy nie powinny zawierać więcej niż 30 pg chloroformu/1. Tak więc roztwory wzorcowe winny być przygotowane tak by mogły odzwierciedlać ten zakres poziomów stężeń.

454