Trudno znaleźć jedną definicję zmiany. Ogólnie
z życia Uczelni
• rosnący popyt na żywność (zwiększająca się liczba ludności) i malejąca wydolność systemu zbieracko-lowieckiego,
• zmiany klimatyczne, zwłaszcza ocieplenie klimatu, co spowodowało wyginięcie niektórych dużych zwierząt, przesunięcie się innych na północ (renifery), i powstanie deficytu białka zwierzęcego,
• obserwacja dziko rosnących roślin i rozpoznanie gatunków przydatnych do spożycia. Ważniejsze skutki tej rewolucji to:
• przyrost liczby ludności, głównie w dolinach rzek,
• zamiana z wędrownego na osiadły tryb życia ludzi, powstawanie osad o charakterze wyspowym,
• podział pracy, początkowo na rolników i hodowców-pasterzy, następnie wyodrębnianie innych zawodów,
• wzrost znaczenia mężczyzn w działalności gospodarczej,
• pojawienie się nierówności majątkowych, rozpad wspólnot pierwotnych,
• rozwój handlu między osadami ludzkimi,
• rozwój kulturalny, w tym religijny, często powiązany z przyrodą i pracami rolnymi.
Trochę teorii go i innych w nowy, choć w jednym elemencie odbiegającym od stanu wyjściowego. Inna definicja, często stosowana w ujęciu ekonomicznym, to uznanie, że zmiana, to wypełnianie luki między stanem obecnym a pożądanym stanem przyszłym.
Z punktu widzenia społeczno-ekonomicznego mogą mieć miejsce zmiany makro-systemowe, jak też na poziomic mikro. Mogą one wynikać z przyczyn wewnętrznych i zewnętrznych, mieć charakter zmian dostosowawczych (reaktywnych) i wyprzedzających (planowanych), jak też przybierać charakter radykalny lub ewolucyjny (inkrementalny).
Przyczynami zmian posiadających źródła wewnątrz organizacji mogą być np.:
• wyniki dotychczas osiągane (sukcesy, porażki, dostrzeżone odchylenia od sytuacji pożądanych itp.).
• rozbieżności między poglądami, stanowiskami, bądź wyobrażeniami członków organizacji i stanem rzeczywistym (racjonalność rzeczowa i metodyczna),
• nowe pomysły członków zespołu, szczególnie kierownictwa, o charakterze innowacji, dotyczące funkcjonowania organizacji. Obecnie większą rolę w kreowaniu zmian wywołują czynniki zewnętrzne, takie jak na przykład:
• zmiany w' instytucjonalno-prawnym otoczeniu organizacji,
• nacisk otoczenia konkurencyjnego (konkurencja, substytuty itp.),
• zmiany demograficzne, zwłaszcza liczebności i w strukturze populacji,
• zmiany w postrzeganiu np. mody,
• postęp naukowo-techniczny i jego szybki przepływ do praktyki gospodarczej.
Coraz silniejszym piętnem odciska się na
turbulcntnosci świata globalizacja i gwałtowny rozwój komunikacji. Konsekwencje zmian na różnych poziomach dotyczą m.in.:
• makroekonomiczne: świata, organizacji światowych i regionalnych, państw i ich grup;
• organizacji i ich grup, związków, zrzeszeń itp.,
• pojedynczych ludzi i ich grup, np. rodzin, zawodów, grup społecznych,
• nauczania na różnych poziomach, szkoły, gimnazja, szkoły średnic, uczelnie.
Ludzie i organizacje mogą wykazywać bardzo różnie zachowania wobec zmian, a mianowicie:
• bierność, a więc brak reakcji i dostosowań; zachowania takie w przypadku wielkich zmian zewnętrznych mogą być źródłem upadku organizacji lub porażki poszczególnych osób, w przypadku jednak zmian nieznacznych lub braku wiedzy zachowanie takie może być racjonalne,
• adaptacja, czyli dostosowanie się do nowych sytuacji, wyzwań, bez większej próby oddziaływania na otoczenie,
• oddziaływanie na otoczenie, podejmowanie próby jego kształtowania, zarówno w sensie pozytywnym (np. walka „Solidarności” o zmianę ustroju), jak też negatywnym (przejecie Krymu przez Rosję),
• zmiana pola działania, polegająca na rozszerzeniu zakresu dotychczasowych działań na obszary pokrewne, bądź odlegle, a nawet porzucenie dotychczasowych działań i podjęcie zupełnie nowych.
Nieuchronność zmian - skutki dla współczesnego społeczeństwa
Obserwując sytuację społeczno-gospodarczą można stwierdzić, iż zmiany są nieuchronne, a nawet oczekiwać można ich przyśpieszenia. Wynika to z:
7