365605606

konkurencyjnej dewaluacji walut europejskich. Dlatego też Stany Zjednoczone dążyły do przywrócenia wymienialności walut oraz do swobody wymiany handlowej^l7.

Inicjatywa USA - będącego mocarstwem gospodarczym - w przeddzień zakończenia wojny miała od początku charakter ekonomicznie liberalny: docelowo chodziło o rozwijanie współpracy gospodarczej i wymiany handlowej kosztem znoszenia barier celnych i innych ograniczeń w wymianie dóbr i usług oraz przepływie kapitału. Celem było nie dopuszczenie do powrotu doktryny nacjonalizmu gospodarczego i by nie powtórzył się dramat wielkiego kryzysu z lat 30., który doprowadził do masowego bankructwa¹⁸.

Plan H. White’a pt. „Fundusz Stabilizacyjny Stanów Zjednoczonych" wyznaczał dolarowi funkcję najważniejszej waluty międzynarodowej. Jednocześnie rolę nowej instytucji międzynarodowej ograniczał do organu dobrowolnej współpracy państw członkowskich. Fundusz Stabilizacyjny H. White’a przyznawał kredyty, podobnie jak izba kompensacyjna Keynesa, lecz na odmiennych warunkach. Kredyty nie były związane z regulowaniem transakcji, lecz z potrzebami banków centralnych, które powinny interweniować na rynkach finansowych¹⁹.

Plan amerykański był o wiele mniej nowatorski niż plan Keynesa. Nie wymagał tworzenia nowej waluty ani banku, który miałby ją kreować, nie oznaczał też tworzenia nowego porządku walutowego. „Pieniądz schodził w nim na drugi plan, najważniejszy był handel, wymiana, inwestycje, które faworyzowały ekspansję: powrót do pieniądza stabilnego i do wymienialności był z tego względu koniecznością”. Wybór planu White'a oznaczał wzmocnienie dominacji ekonomicznej i finansowej Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej²⁰.

Po opublikowaniu angielskiego i amerykańskiego planu oraz po konsultacjach z kilkoma państwami (m.in. z ZSRR), Wielka Brytania i Stany Zjednoczone osiągnęły porozumienie opublikowane 21 kwietnia 1944 r. Było ono dyskutowane z innymi państwami w czerwcu 1944 r. w Atlantic City (New Jersey), a następnie stało się przedmiotem obrad UN Monetary and Financial Conference (Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Pieniądza i Finansów), która odbyła się w Bretton Woods (New

¹⁷    E. Chrabonszczewska, Międzynarodowe organizacje finansowe, op. cit., s. 51

¹⁸    Killion Munyama, , Analiza funkcjonowania programów MFW na przykładzie udogodnienia na rzecz redukcji ubóstwa i wzrostu gospodarczego, http://www.kpsw.edu.pl/menu/pobierz/REl/14Munyama.pdf (07.03.2011 13:31)

¹⁹    E. Chrabonszczewska, Międzynarodowe organizacje finansowe, op. cit., s. 51

²⁰    Ibidem.

10