365605622

1.1.1 Plan Keynesa

Nad projektem statutu organizacji finansowej, mającej za zadanie przeciwdziałanie perturbacjom na międzynarodowym rynku walutowym, pracowano równolegle podczas II wojny światowej w Wielkiej Brytanii (Plan Keynesa) oraz w Stanach Zjednoczonych (Plan White'a)¹.

W Wielkiej Brytanii już w 1944 r. zastanawiano się, jak na forum międzynarodowym rozwiązać najważniejsze problemy ekonomiczno-finansowe, do których zaliczono²:

•    mechanizm kreacji i wymiany pieniądza,

•    zasady polityki handlowej, ustalającej warunki wymiany towarów, taryfy, systemy preferencyjne, subwencje, reglamentację importu itd.,

•    organizację produkcji, podziału cen i produktów bazowych oraz ochronę jednoczesną producentów i konsumentów przed stratami i ryzykiem wywołanym przez nieprzewidziane wahania rynków,

•    lokowanie pomocy średnio- i długoterminowej w krajach, których rozwój gospodarczy wymaga pomocy zagranicznej.

Plan Keynesa zatytułowany „Propozycje utworzenia międzynarodowej unii clearingowej” został najpierw przedstawiony w parlamencie brytyjskim w kwietniu 1943 r., a następnie na konferencji w Bretton Woods. Plan ten dotyczył mechanizmu kreacji pieniądza i wymiany w handlu międzynarodowym.³ John M. Keynes wysunął projekt utworzenia unii płatniczej, a następnie międzynarodowych organizacji finansowych posługujących się wspólną jednostką monetarną - bancorem, która miała zastąpić złoto i stać się pieniądzem światowym. Pomysł ten jednak nie został zrealizowany⁴.

J.M. Keynes - słynny już w tym czasie ekonomista brytyjski - miał do rozwiązania trudne zadanie. Z jednej strony, ze względu na utratę przez Wielką Brytanię zapasów złota, funt sterling nie mógł być zaproponowany jako waluta międzynarodowa zabezpieczająca potrzeby handlu międzynarodowego, z drugiej zaś strony nie chciano, aby funkcję tę pełnił dolar, gdyż oznaczało to poddanie się dominacji Stanów Zjednoczonych. Propozycja

7

1

   E. Latoszek, M. Proczek, Organizacje międzynarodowe, założenia, cele, działalność, Dom Wydawniczy Elipsa. Warszawa 2001, s. 170

2

   E. Chrabonszczewska, Międzynarodowe organizacje finansowe, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2005, s. 49

3

   Ibidem, s. 49

4

   E. Latoszek, M. Proczek, Organizacje międzynarodowe, op. cit., s. 170