365605636

Pedagogika kultury wobec pytań współczesności

krotnie demokracji czynione są przez polityków wysiłki zmierzające do wywierania presji na sposób interpretowania faktów poprzez proces edukacji.

Chcąc przeciwstawiać się takim praktykom niezmiernie istotnego znaczenia nabiera edukacja kulturalna, która poprzez swoją otwartość, system wartości, dziedzictwo kulturowe, dążenie do przekazywania udokumentowanej historycznie i pokoleniowo kultury materialnej i duchowej, daje gwarancje twórczej refleksji i bytowania poszczególnych społeczeństw i narodów.

Współcześnie, w dobie globalizacji i komunikacji międzykulturowej i elektronicznej społeczeństw w skali międzynarodowej, następują gwałtowne przewartościowania w dziedzinie kultury. Otwarcie na inne kultury, przemieszczanie się ludności doprowadza do dyfuzji kultur, niejednokrotnie o negatywnych konotacjach, powodujące dezintegrację społeczeństw i destrukcję osobowościową poszczególnych grup lokalnych, regionalnych a nawet narodowych. Są to więc zagrożenia, z którymi musi się zmierzyć Pedagogika Kultury, a w szczególności edukacja kulturalna. Szczególnego znaczenia w edukacji kulturalnej, jak podkreślali m.in. B. Suchodolski i I. Wojnar, odgrywają: wychowanie estetyczne, edukacja humanistyczna oraz wychowanie do uczestnictwa w kulturze symbolicznej. Szerzej tę problematykę omawia w swojej twórczości D. Jankowski, m.in. w publikacji Pedagogika kultury. Studia i koncepcja¹⁶.

B. Suchodolski w swojej bogatej twórczości zauważa stojące przed edukacją kultury wyzwania, które mają na celu wzbogacenie treści i znaczenia kultury w życiu człowieka i całych społeczeństw. Ale, jak podkreśla „główne nadzieje wiązane z edukacją kulturalną dotyczą egzystencji ludzi, a nie losów ludzkości. Te losy, aczkolwiek ważne dla życia pojedynczego, kształtowane są — ostatecznie przez ludzi samych. Wartości kultury nie mogą bezpośrednio kształtować ludzkość, kształtują ludzi. I całe znaczenie edukacji kulturalnej sprowadza się do tego procesu kształtowania ludzkiej jednostki"¹⁷.

W tradycyjnym ujęciu — termin edukacja kulturalna utożsamiany jest z treściami przekazywanymi na zajęciach szkolnych bądź pozaszkolnych dzieciom i młodzieży. Edukację kulturalną nie możemy wiązać jedynie z potrzebami szkolnymi. Edukacja kulturalna służy człowiekowi przez całe życie. Nie należy pomijać edukacji permanentnej zarówno dla ludzi dorosłych pracujących zawodowo, jak i dla ludzi w wieku nieprodukcyjnym. Powstające w czasach nam współczesnych uniwersytety trzeciego wieku

¹⁶    Tamże, s. 23-33.

¹⁷    B.Suchodolski, Wychozoanie mimo zoszystko, Warszawa 1990, cyt. za: J. Gajd a, Pedagogika kultury..., s. 302.

39