365605632

Pedagogika kultury wobec pytań współczesności

i działania"¹. Tak więc na wychowanie istotny wpływ mają wartości, które uzewnętrzniają się w procesie przyswajania poszczególnych segmentów składających się na dobra kultury.

Jak ważną funkcję ma do spełnienia w życiu jednostki pedagogika kultury określa w swojej książce pt. Trwała obecność pedagogiki kultury Irena Wojnar. Według autorki pedagogika kultury to układ „powinności i wartości, który apeluje do duchowych wymiarów życia jednostki, pobudza jej życie duchowe i pogłębia osobową tożsamość; [...] analizuje czynności budzenia w jednostce tej kultury subiektywnej. Proces ten wyraża się w sposobie ujmowania i przeżywania wytworów kultury. W tradycyjnej pedagogice kultury centralnym pojęciem jest Bildung — kształcenie, które jest możliwe dzięki:

—    istnieniu obiektywnego uniwersum ludzkich wytworów (tzw. dziedzictwo),

—    szczególnej roli wartości,

—    osobistym procesom rozumienia².

Zaprezentowane swoiste spojrzenie na podstawowe cele i funkcje pedagogiki kultury w całokształcie szeroko rozumianej edukacji kulturalnej i wychowania, a także w wymiarze aksjologicznym, odnosi się, jak podkreślono powyżej, do uczestnictwa człowieka w kulturze na wszystkich etapach jego rozwoju i życia³.

Pedagogika, a w szczególności pedagogika kultury, akcentuje potrzebę utrwalania w procesie edukacji i wychowania zarówno w środowisku dzieci i młodzieży, ale także osób dorosłych, ważnych z punktu widzenia wartości ugruntowanych przez historię oraz kolejnych wartości wynikających ze współczesnych przemian społecznych, gospodarczych i kulturowych.

J. Niemiec akcentuje takie wartości, jak: wiara, tolerancja, miłość, ojczyzna, naród, państwo, patriotyzm, pokój, wolność, wspólnota, wierność, szlachetność, solidarność, praca, mądrość, odpowiedzialność, mistrzostwo, racjonalność, uspołecznienie, skromność, piękno, dobro, tożsamość, prawda, uznanie innych, gotowość pomocy, współczucie, wyrozumiałość, pokora, cierpliwość, dzielność, zaufanie, wytrwałość, wymaganie od siebie⁴. Oczywistym jest, że przedstawiony przez J. Niemca dekalog wartości nie wy-

35

1

Tamże, s. 20.

2

1. W o j n a r, Tnoała obecność pedagogiki kultury, [w:] Pedagogika kultury. Historyczne osiągnięcia, współczesne kontrowersje wokół edukacji kulturalnej, perspektyzoy rozwoju, J. Gajda (red.), Lublin 1998, cyt. za: D. J a n k o w s k i, Pedagogika kultury. Studia i koncepcja, Kraków 2006, s. 19.

3

Szerzej: S. Kunikowski, Kulturozoe i regionalne aspekty kształcenia zo szkolnictzoie zoyż-szym, „Zeszyty Naukowe WSHE", t. XXXIV: Nauki Pedagogiczne, Włocławek 2012, s. 31-39.

4

J. Niemiec, Pedagogika adzookatem kultury, zoiedzy i pracy, [w:] Nauki pedagogiczne zo per-spektyzoie spoleczeństzoa zoiedzy i pracy, Z. Wiatrowski, I. Pyrzyk (red.), Włocławek 2010, t. 1, s. 193.