W procesie rozwoju techniki i produkcji istotnym zagadnieniem jest zapewnienie wyrobom odpowiedniej „jakości” i efektywności. Właściwości obiektu, wpływające na jakość i efektywność, wywołują coraz to nowe problemy techniczne dla specjalistów różnych dziedzin techniki, jak i dla ekonomistów zainteresowanych nimi w aspekcie potrzeb gospodarki.
Traktując użytkowanie maszyn jako główny etap weryfikacji ich przydatności i spełniania oczekiwań społecznych, coraz częściej na tym etapie prowadzi się intensywne badania poprawności działania maszyn w odpowiednio sformalizowanych strukturach eksploatacji.
Możliwości dokonań wszystkich dziedzin teorii eksploatacji pozwalają na nowoczesne rozwiązania w zakresie planowania i optymalizacji procedur projektowania, konstruowania, wytwarzania i eksploatacji maszyn, według głównego kryterium ich jakości i efektywności wykorzystania.
Dla omówienia zadań i roli diagnostyki technicznej, traktowanej jako samodzielnej dziedziny naukowej teorii eksploatacji, w tym rozdziale przedstawiono skrótowo problemy główne składowych dziedzin teorii eksploatacji, jednoznacznie określające możliwości i potrzeby realizowanych badań, wspomaganych diagnostyką techniczną.
Interdyscyplinarne powiązanie problemów eksploatacji maszyn wyraźnie wskazuje na dominującą wśród nich rolę diagnostyki technicznej, traktowanej jako narzędzie badania stanu maszyn oraz kształtowania ich jakości i sposobów wykorzystania.
Rozwijająca się dynamicznie nowa dyscyplina wiedzy dotycząca eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych budowana jest na podstawach nauk eksploatacyjnych, do których jako główne zaliczamy: systemy eksploatacji, niezawodność, tribologię, diagnostykę
techniczną i bezpieczeństwo maszyn.
Składowe dziedziny nauk eksploatacyjnych przedstawiono na rys.2.1, przy czym ze względu na treści tej książki diagnostykę techniczną potraktowano jako główną w tej specyfikacji.