1. ELEMENT! TEORII EKSPLOATACJI 1.1. Wprowadzenie
Pojęcie eksploatacji jest pojęciem interdyscyplinarnym. Jest ono interpretowane, np. jako wykorzystywanie cudzej prasy, wyzyskiwanie bogactw naturalnych lub jako całość operacji, których celem Jest użytkowanie maszyn i urządzeń.
W niniejszym opracowaniu mówi się o eksploatacji maszyn i urządzeń, nazwanej także eksploatacją techniczną lub sksploatyką. Definicje tak rozumianej eksploatacji są różnie formułowane przez różnych autorów. Celem tej pracy nie jest omawianie rozbieżności w cytowanych definicjach ani też analizowanie ich z własnego punktu widzenia. Przyjęto zatem w opracowaniu często cytowane przez różnych autorów definicje, uznając je jako przydatne i uzasadnione zarówno w rozważaniach teoretycznych jak i badaniach eksperymentalnych.
Teoria eksploatacji - dotyczy badań właściwości wspólnych dla wszystkich działań ludzi i urządzeń.
Eksploatacja techniczna - Jest szczególnego rodzaju działaniem człowieka na wyrobach, przy czym jest ona ostatnim elementem operacyjnym w procesie zaspokajania potrzeb.
Układ podstawowych elementów procesu zaspokajania potrzeb, z wyróżnieniem etapów powstawania urządzenia i jego "życia", pokazano na rys. 1.
Teoria eksploatacji obejmuje 2 obszary działania,(rys. 2)| obszar rzeczywistości eksploatacyjnej oraz obszar abstrakcji, tzn. modelowania rzeczywistości eksploatacyjnej. Model eksploatacji może być mniej lub ' bardziej rozbudowany, jak pokazano to na rysunku 2 (przykłady nr 1, 2 i 3).
Teoria eksploatacji urządzenia jest powiązana z innymi naukami, umożliwiającymi uzyskanie podstaw do oceny urządzenia eksploatowanego w określonych warunkach, a także do identyfikacji procesu starzenia fizycznego i fizycznych przyczyn uszkodzeń. Wyniki z badań trybologicznych i niezawodności stanowią podstawę do opracowywania modeli decyzyjnych