3574672132

1 08 _ 4. Biograficzne uwarunkowania.

nie zawodu, nie utożsamia się z grupą zawodową i jej wartościami. Pewne cechy takiego ustosunkowania prezentuje Alina:

Alina: Moje koleżanki w ogóle nie przyznawały się, że są nauczycielkami. Mnie to kiedyś dziwiło, dlaczego one się nie przyznają, ale potem zrozumiałam, że faktycznie nas postrzegają niezbyt pozytywnie. A teraz to już w ogóle podejrzewam, że bym nie wybrała tego zawodu.

Chociaż tylko Alina zwerbalizowała takie ustosunkowanie do pracy, to niezadowolenie ze statusu zawodu wyrażało więcej respondentów. Oddzielali oni często satysfakcję z pracy (zadowolenie) od satysfakcji z płacy (brak zadowolenia). Ponadto istotne znaczenie dla pełnej identyfikacji miały także zagadnienia omówione dalej: potencjalne możliwości rozwoju zawodowego (lub ich brak) oraz definiowanie własnej roli zawodowej .

4.2.3. Uwarunkowania przygotowania do zawodu i dalsze kształcenie

Doświadczenia respondentów w zakresie przygotowania do pracy zawodowej oraz dalszego doskonalenia zawodowego dotyczą zarówno kształcenia szkolnego, instytucjonalnego, które ma przygotowywać do pracy pedagogicznej, jak i nieformalnych działań i czynników doskonalących pracę nauczycieli.

Badania na temat potrzeb samodoskonalenia i samokształcenia nauczycieli wskazują, że 77% badanych odczuwa „ciągłą” potrzebę samokształcenia, 12%> wiąże potrzebę samokształcenia ze zmianami w gospodarce, 10% przyznaje, że do samokształcenia motywują ich tylko zmiany w programach nauczania, 1%, że dokształca się, ponieważ wiedza wyniesiona ze studiów nie wystarcza im w pracy²⁰. Wśród nauczycieli odczuwających ciągłą potrzebę samokształcenia przeważają kobiety, nauczyciele w wieku poniżej 30. roku życia i stażu pracy poniżej 5 lat (co wynika zapewne z potrzeb efektywniejszej pracy i braku doświadczenia pedagogicznego). Wśród innych motywów dokształcania nauczyciele wymienili: wewnętrzną potrzebę i nawyki, własną satysfakcję i zadowolenie, rozwój osobowości, potrzebę jak najlepszego wykonywania pracy, nadążanie za rozwojem danej dziedziny, doskonalenie własnego warsztatu²¹.

²⁰ M.T. Kiszczak: Samokształcenie a rozwój zawodowy nauczycieli. Warszawa 1990, s. 75.

² Tamże, s. 78.