3574672324

70_ 4. Biograficzne uwarunkowania.

Nie brakuje także relacji, w których respondenci przyznawali się do osiągania dobrych wyników w przedmiotach, które ich interesowały, bez względu na osobę nauczyciela:

Bogdan: Nie, te zainteresowania biologiczne miałem zawsze, chociaż do nauczycieli biologii miałem pecha. I oni raczej tych zainteresowań nie pogłębiali. Tak, że to wszystko było osobiste. I one były od zawsze. Mnie się ta biologia podobała od zawsze.

Marta: to śmieszne, że ja uczę historii, i ja przedmiot lubiłam, ale nie znosiłam moich nauczycieli z historii.

Wśród przytoczonych biografii wyraźnie rysują się dwie grupy uczniów — tacy jak Katarzyna czy Piotr, którzy byli uczniami przeciętnymi, a ich stosunek do nauki zależał od sympatii względem nauczyciela lub zainteresowania przedmiotem, oraz „prymusi”, którzy osiągali bardzo dobre wyniki w nauce bez względu na przedmiot czy poziom nauczania:

Bogdan: W podstawówce byłem najlepszym uczniem w klasie, zawsze. Startowałem w olimpiadzie języka rosyjskiego, w jakimś konkursie historycznym [...]. W szkole byłem najlepszy w klasie i de facto w mojej klasie takiej osoby, która by się nadawała do większej ilości konkursów, to tylko ja [...].

Obecnie nauczyciele różnie uzasadniają swoje ówczesne osiągnięcia. Wielu z nich duże znaczenie przypisuje pochodzeniu społecznemu. Anna, wychowana na wsi, przyznaje, że jej aspiracje wynikały z pragnienia uniknięcia trudnego życia, które było udziałem jej rodziców. Katarzyna brak motywacji do dalszego kształcenia uzasadnia pochodzeniem robotniczym, Hanna odwrotnie — uważa, że dzięki inteligenckiemu pochodzeniu, osiągała dobre wyniki w nauce:

Hanna: 1 kiedy poszłam do szkoły, dopiero zdałam sobie sprawę, jaką ja miałam przewagę nad tymi dziećmi. To, że wywodziłam się z rodziny inteligenckiej, że poświęcali dużo czasu, mówienie poprawne, oferowana pomoc, zadania z matematyki, ja mogłam na coś takiego liczyć. No byłam uczennicą wzorową, ale wtedy nie zdawałam sobie sprawy z przyczyn tej wzorowości.

Oprócz pochodzenia społecznego czy chęci podporządkowania się nauczycielowi istotnym czynnikiem były aspiracje rodziców. Można tu wyróżnić trzy rodzaje postaw: rodzice, których aspiracje były zgodne z zainteresowaniami i możliwościami dzieci i którzy wspierali naukę dziecka,