21

224 Traktat drugi

legislatywie we wszystkich sprawach, w których można odwołać się do zwierzchności. Przekazał również wspólnocie uprawnienie do wykorzystania jego siły do wykonywania wyroków wspólnoty, kiedy tylko zostanie do tego wezwany. W rzeczywistości są one jego wyrokami, wykonywanymi f    przez niego lub przez jego przedstawiciela. I tutaj mamy

■    początek władcy ustawodawczej i wykonawczy społeczeństwa

obywatelskiego, która ma orzekać na podstawie ustanowionych praw, jak dalece powinny być karane przestępstwa popełniane we wspólnocie, jak również ferować poszczególne wyroki dotyczące spraw bieżących i określające, w jakim stopniu powinno nastąpić zadośćuczynienie za wyrządzenie szkód pochodzących z zewnątrz, oraz w obydwu tych przypadkach, jeśli będzie to potrzebne, użyć siły wszystkich członków wspólnoty.

§ 89. Gdziekolwiek więc pewna grupa ludzi zjednoczy się w jedno społeczeństwo, w którym każdy zrezygnuje na rzecz | władzy publicznej z przysługującej mu na mocy prawa natury \ 1 władzy wykonawczej, tam i tylko tam ma miejsce społeczeństwo i ₄ polityczne bądź obywatelskie. To samo ma miejsce także wszędzie, ' gdzie pewna grupa ludzi w stanie natury wchodzi do społeczeństwa, by utworzyć jeden lud, jedno ciało polityczne podlegające władzy najwyższego rządu, albo jeszcze, gdzie ktoś sam przyłącza się do podlegających już powołanemu rządowi. Również tutaj upoważnia on społeczeństwo, bądź, co oznacza , to samo, jego legislatywę, by stanowiła prawa tak, jak tego będzie wymagać dobro publiczne społeczeństwa, do wykonania których (tak, jak gdyby były one jego własnymi postanowie-_: niami) niezbędna jest jego pomoc. Ustanowienie ziemskiego sędziego z autorytetem pozwalającym rozstrzygać kwestie dotyczące nieporozumień i czynienia zadość za wyrządzone szkody wśród członków wspólnoty stawia ludzi poza stanem

natury, we wspólnocie. Sędzią tym jest legislatywa albo przez nią powołana zwierzchność. Natomiast wszędzie tam, gdzie grupa -ludzi, jakkolwiek zjednoczona, nie ma władzy z takimi kompetencjami władzy, do której można się odwołać, tam pozostają oni nadal w stanie natury.

§ 90. Stąd oczywiste jest, że monarchia absolutna, którą niektórzy traktują jako jedyną na świecie formę rządu, będąc w rzeczywistości niezgodną ze społeczeństwem obywatelskim, nie w Sgśje formy rządu obywatelskiego. Celem społeczeństwa obywatelskiem jest uniknięcie i niedopuszczenie do ‘Ttedopodności stamx-natury (który nieodłącznie towarzyszy każdemu, kto pozostaje sędzią w swych własnych sprawach) dzięki ustanowieniu znanego autorytetu, do którego każdy społeczeństwie może się odwołać, gdy wyrządzono mu krzywdę lub uwikłał się w spór z innymi. Autorytetowi temu każdy w społeczeństwie winien być posłuszny*. Osoby, które^t' ttie mają takiego autorytetu, do którego mogłyby się odwołać, ‘ ■jjy rozstrzygał w sporach powstałych między nimi, nadal pozostają w stanie natury. Dotyczy to także każdego absolutnego ttsięcia w stosunku do tych, którzy znajdują się pod jego panowaniem.

J § 91. Skoro przyjmuje się, że książę sam jeden dysponuje |*fówno władzą ustawodawczą jak i wykonawczą, to nie ma #iż wtedy żadnego sędziego, do którego można by się zwrócić,

■ * Wład\a publiczna caiego społeczeństwa rozciąga są na każdą jednostki *&Żącą do tego społeczeństwa. Najważniejsza korzyścią pochodzącą od tej władzy, ^Ptyczącą wszystkich, którzy jej podlegają, jest stanowienie praw. Praw tych musimy Wystrzegać w takich wypadkach, w których nie można przekonywająco udowodnić, że Wjj^Zu/ą one postępować przeciwnie niż p^ran'o rozumu lub prawa Boga, Hooker, ^Ccl. Pol. Lib T Serf