3685105515

Z punktu widzenia ekonomii ważny jest podział zasobów naturalnych na odnawialne i nieodnawialne oraz wyjaśnienie zagadnienia ich wyczerpywalności. Zasoby odnawialane to takie, które podlegają procesowi samoreprodukcji (samoregeneracji), zasoby nieodnawialne zaś to takie, które nie podlegają procesowi samoreprodukcji.⁹ Przykładem zasobów nieodnawialnych mogą być paliwa kopalne takie, jak: węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny, rudy uranu. Do zasobów odnawialnych możemy natomiast zaliczyć energię wody, wiatru, energię słoneczną i geotermalną, drewno opałowe, energię uzyskiwaną z odpadów.¹⁰ O zasobach wyczerpywalnych mówi się wtedy, jeśli tempo użytkowania przez człowieka przekracza tempo ich samoreprodukcji. W ekonomii zasoby energetyczne wyczerpywalne to takie, których międzyokresowa suma dóbr i usług, jakie możemy czerpać z danej wielkości wyczerpywalnego zasobu naturalnego, jest ograniczona. Zatem najważniejsze pytanie ekonomiczne w przypadku zasobów wyczerpywalnych, to kwestia, w jaki sposób gospodarować tymi zasobami, aby były dostępne w jak najdłuższym czasie.

Nośniki energii w procesie gospodarowania ulegają przetworzeniu. Suma energii zawartej w pierwotnych nośnikach energii nosi nazwę energii pierwotnejZ nośników, które uzyskuje się w procesach przemian energetycznych, powstaje energia bezpośrednia.¹² Stanowi ona sumę pochodnych nośników energii, do których należą: brykiety z węgla kamiennego i brunatnego, produkty procesów koksowania węgla (np. koks, gaz koksowniczy), produkty przerobu ropy naftowej w rafineriach, paliwa gazowe z procesów technologicznych (np. gaz wielkopiecowy), energia elektryczna i ciepło. Możemy powiedzieć również, że energia bezpośrednia to energia pierwotna pomniejszona o sumę strat powstających w toku przemian energetycznych, czy przesyłania do miejsca przeznaczenia, zdeterminowanych głównie techniką i technologią. Na określenie energii bezpośredniej powszechnie używa się terminu energia finalna lub tzw. zużycie bezpośrednie i posiada ona większą użyteczność niż energia pierwotna. Parametry techniczne energii bezpośredniej dostosowywane są do potrzeb odbiorcy i za pomocą sieci energetycznych jest ona do niego przesyłana. Konsumentów energii interesuje jej postać pod nazwą: energia użyteczna, czyli taka, która nie podlega dalszym przemianom.

⁹    Ibidem, s. 92.

¹⁰    Energia słoneczna jest tu charakterystycznym przykładem zasobu odnawialnego, który nie zmienia się w trakcie użytkowania, jej eksploatacja nie powoduje żadnych zmian w poziomie emisji.

¹¹    Energia pierwotna to energia w postaci nieodnawialnej (energia chemiczna paliw) i odnawialnej (np. energia słoneczna, wód. geotermiczna i inne) czerpana bezpośrednio z przyrody, która nie była poddana technologicznemu procesowi przetwarzania. Zob. Założenia Polityki energetycznej Polski do 2025 roku Dokument Rządowy zatwierdzony przez Radę Ministrów RP w dn. 22.12.2004.

¹²    Energia przetworzona z energii pierwotnej w postać uszlachetnioną, dostosowaną do potrzeb konsumenta, określana jest także mianem energii wtórnej. Por. G. Wojtkowska-Łodej: Polityka energetyczna Polski w aspekcie integracji z Unią Europejską, SGH. Warszawa 2002, s. 12-13.