3813100254

a zarazem będące potencjalnie mniej korzystne z punktu widzenia ekonomicznego jednostki. Awersja do ryzyka przejawiająca się jako cecha charakterystyczna agentów skutkować może także nadmierną skłonnością do tworzenia rezerw bilansowych, ograniczeniem rozmiaru dywidend wypłacanych akcjonariuszom, czy asekuracyjną polityką inwestycyjną. Wszystkie te działania mają na celu ograniczenie ryzyka utraty miejsca pracy przez menedżerów oraz ryzyka poniesienia straty, której wystąpienie byłoby negatywnie postrzegane przez inwestorów i mogło w konsekwencji doprowadzić do odwołania zarządu.

Nawiązanie relacji agencji wiąże się z ponoszeniem określonych kosztów, czyli kosztów agencji, związanych z pełnieniem przez strony tej relacji określonych funkcji. Do kosztów tych zalicza się przede wszystkim koszty nawiązania relacji agencji, koszty wynagrodzenia agenta, koszty nadzorowania pracy agenta ponoszone przez pryncypała, koszty ponoszone przez agenta w celu realizacji powierzonych mu przez pryncypała zadań oraz straty rezydualne będące skutkiem rozbieżności interesów agentów i pryncypałów.

W celu pobudzenia kadry zarządzającej do efektywnego wykorzystania powierzonego im kapitału, czyli złagodzenia konfliktu agencji w jak największym stopniu, stosuje się określone bodźce ekonomiczne, w tym w postaci długoterminowych programów motywacyjnych. Do elementów długoterminowych programów motywacyjnych zbliżających do siebie cele pryncypałów i agentów zaliczyć należy opcje menedżerskie, stanowiące finansowy instrument pochodny, który autor na potrzeby pracy określa jako kontrakt pomiędzy menedżerem (członkiem kadry zarządzającej) a jednostką (reprezentującą pryncypała), który przyznaje menedżerowi prawo do nabycia instrumentu kapitałowego tej jednostki w określonym czasie, po określonej cenie lub do otrzymania środków pieniężnych odpowiadających różnicy pomiędzy określoną ceną a ceną rynkową instrumentu kapitałowego w określonym czasie, a na jednostkę nakłada obowiązek sprzedaży jej instrumentu kapitałowego w określonym czasie, po określonej cenie lub do wypłaty środków pieniężnych odpowiadających różnicy pomiędzy określoną ceną a ceną rynkową instrumentu kapitałowego w określonym czasie, po spełnieniu warunków określonym w kontrakcie.

Opcje menedżerskie stanowią jeden z nowoczesnych instrumentów finansowych, których sposób prezentacji w sprawozdaniu finansowym budzi wiele kontrowersji. Zdaniem autora najwięcej wątpliwości powodują kwestie zakwalifikowania takich instrumentów do kapitału

7