369584395

- 17-

I. Działalność korporacji i funkcjonowanie rynku kapitałowego...

prowadzenie spółek handlowych na skalę międzynarodową, z przedstawicielstwami na terenie dzisiejszej Belgii, Holandii, Szwajcarii i Francji (Davis 1905¹).

Nieco innego typu instytucje, również prowadzące do wykształcenia się dzisiejszej korporacji, lecz zorientowane bardziej na to, co dzisiaj nazywamy rynkiem kapitałowym, wykształciły się we Francji (Euronext 2000²). W 1250 roku w Tuluzie obywatele miasta założyli spółkę „Młyny Bazacle" (fr. La societe des Moulins du Bazacle), która zarządzała młynami położonymi na rzece Garonne i której kapitał podzielono na 96 równych części zwanych „Uchaux". Wartość owych udziałów była zmienna i zależała od bieżącej koniunktury ekonomicznej w zarządzanych młynach. Spółka ta, przekształcona w XIX wieku w spółkę akcyjną, była oficjalnie notowana na giełdzie w Tuluzie aż do 1946 roku.

W drugiej połowie XV wieku, a dokładnie w roku 1460 grupa włoskich kupców, połączonych w spółkę, tworzy we francuskim mieście Angers pierwszą nowożytną giełdę (Euronext 2000³), która miała być uniwersalnym forum zawierania różnego typu transakcji. Rozwinął się tam system obrotu różnego typu papierami wartościowymi: wekslami, obligacjami, a zwłaszcza listami składowymi. Za pośrednictwem tych ostatnich dokonywano obrotu towarami, które nie były fizycznie obecne na miejscu transakcji, lecz zdeponowane w odległych magazynach albo wręcz na statkach⁴. Na początku XVI wieku giełda w Angers stała się centrum gospodarczym o europejskim zasięgu, zarówno dla kupców, jak i dla dworów królewskich Francji, Hiszpanii i Portugalii. Skala działalności tej instytucji rosła tak szybko, że w 1531 roku zbudowano dla niej nową, bardziej przestronną siedzibę. W1592 roku giełda w Angers opublikowała pierwszą oficjalną listę notowanych na niej papierów wartościowych. Aby zrozumieć znaczenie giełdy w Angers dla ówczesnej Europy trzeba zdać sobie sprawę, że już wówczas dla szybkiego rozwoju różnego rodzaju przedsięwzięć konieczne było funkcjonowanie tzw. pieniądza zdematerializowanego. Kupiec z Francji, mając towary zdeponowane w magazynach w Genui, mógł przy pomocy listów składowych odpowiadających wartości tych towarów wnieść kapitał do spółki handlowej, której własne towary również mogły być przedmiotem obrotu poprzez listy składowe itd. Jeżeli dodać do tego obecność ówczesnym rynku kapitałowym sporej ilości weksli dworów

J.P. Davis, Corporations: A StudyoftheOrigin and Development of Great Business Combina-tions and of Their Relation to the Authority of the State, Vol. I, New York 1905.

Les valeurs mobilieres et la Bourse...

Ibidem.

Rola listów składowych w ówczesnej Europie, aż do momentu pojawienia się kolei żelaznej, była ogromna. Jedynym sposobem masowego transportu towarów byty statki. Transport odbywał się więc w ten sposób, że statki pływające wzdłuż wybrzeża rozwoziły duże partie towarów do magazynów portowych, skąd w głąb lądu były one dalej transportowane wozami konnymi. Magazyny portowe były tym, co dzisiaj określa się jako centra logistyczne, a zgromadzone w nich towary były, poza nieruchomościami oraz obligacjami państw i miast, największymi masami majątkowymi w ówczesnej Europie.