3574672322

68 _ 4. Biograficzne uwarunkowania.

mywał, to znaczy wszystkie pozalekcyjne sytuacje, byłam na przykład członkiem PTTK. To mój brat mnie utrzymywał, jak jechaliśmy na przykład na rajdy.

Biografie Piotra i Lucyny ukazują więzi o charakterze opiekuńczym — przy tym Piotr pełnił rolę opiekuna, zaś Lucyna przyznaje, że to ona była otoczona opieką przez starszego brata:

Piotr: Mam młodszą siostrę o 3 lata i jeśli chodzi o to, to mi mama mówiła, pokazywała na zdjęciach. Dla mnie to była taka perełka, ja się miałem, kim opiekować. Ja się czułem odpowiedzialny [...] siostra to była perełka, że ja jej nie dam skrzywdzić. Że jak ja idę, to ona może iść. Byłem blisko niej.

Lucyna: [...] mile wspominam dzieciństwo, zawsze się biłam z bratem, ale tak, że on zawsze się mną opiekował. Chociaż jemu też się nie przelewało [...], zawsze mogłam liczyć na niego. [...] brat stawał po mojej stronie, kiedy coś się działo, bo zaczynał pełnić rolę takiego ojca. Chociaż ja się nie dawałam, byłam zawsze zadziorna. On zawsze stał pokornie i czekał, aż ja go wyboksuję. To były takie fajne momenty [...].

Poza wzajemną opieką i układami partnerskimi część respondentów wspomina o rywalizacji występującej między nimi a rodzeństwem. Głównym powodem rywalizacji były wyniki w nauce, ale mogła być nim również zazdrość o miłość rodziców albo subiektywnie odczuwane poczucie niższości:

Marta: Muszę powiedzieć, że to też był dla mnie przez wiele lat problem, ja byłam gorsza, czułam się gorsza w stosunku do mojej siostry, aż nadszedł ten moment, gdy poczułam się lepsza, lepiej wykształcona. Nie jestem do niej podobna fizycznie wcale, nie jestem podobna charaktorologicznie i nie chciałabym być. [...] To też jest jakiś kompleks z przeszłości, że ona jest ładniejsza, atrakcyjniejsza, teraz już nie, ale kiedyś to we mnie siedziało.

Oprócz biografii, w których relacje z rodzicami i rodzeństwem są opisywane jako istotne czynniki własnego rozwoju, pojawiły się także biografie, gdzie o własnych rodzicach i rodzeństwie mówi się skrótowo, jedynie wspominając o istnieniu sióstr czy braci, jak w relacjach Sylwii, Zuzanny, Marka, Doroty, Huberta. Niektórzy respondenci nie mają rodzeństwa w ogóle, jak Marzena czy Jacek.

Kariera szkolna jako czynnik rozwoju

Definiując indywidualny model rozwoju, zwróciłam uwagę, że opiera się on na własnej aktywności jednostki, która przez własne działania