3574672124

1 00 _ 4. Biograficzne uwarunkowania.

Marek: To atmosfera domowa — mężczyzna wybierający pracę nauczyciela na początku lat 70. to było dziwaczne zjawisko. Ale dziadkowie nauczali, potem rodzice uczyli, to wyrastało się w atmosferze roku szkolnego podzielonego od czerwca do sierpnia, a potem od września do czerwca.

Irena: Kończyłam liceum wtedy, gdy typowano na studia [...]. Nie bez powodu podkreślam to typowanie na studia, żeby podkreślić, że mogłam być typowana na jakikolwiek kierunek, a ja wybrałam tę specjalność nauczycielską, bo wydawało mi się, że można świat zmieniać poprzez nauczanie. I jeśli chodzi o takie rodzinne tradycje, to moja mama swego czasu skończyła liceum pedagogiczne [...] obydwie siostry są nauczycielkami, w rodzinie męża też są nauczyciele.

Powyższe biografie ukazują sytuacje wyboru zawodu dokonanego z przekonaniem, że praca nauczyciela będzie odpowiednia dla respondenta, z określonych powodów (zainteresowania, awans społeczny, młodzieńcze ideały, wzór rodziców). W tych relacjach odnajdujemy wątki wskazujące, że obecnie respondenci identyfikują się z zawodem, chociaż niektórzy nauczyciele z tej grupy mieli utrudniony, wydłużony proces adaptacji zawodowej. To może wskazywać, że wybór zawodu „z przekonania” nie musi gwarantować szybkiej adaptacji zawodowej.

Drugą grupę można określić jako nauczycieli „z alternatywy” lub „braku alternatywy”. Myślę o takich biografiach, gdzie respondenci zdecydowali się na pracę nauczyciela, ponieważ (ich zdaniem) nie mieli zdolności czy predyspozycji do uprawiania innego, wymarzonego zawodu, bądź nie mieli żadnych, sprecyzowanych planów zawodowych. Iwona, która w dzieciństwie zdradzała zainteresowanie zawodem nauczyciela, później marzyła o innych zawodach, jednak ostatecznie zdecydowała się na pracę w szkole:

Iwona: Potem jako starsza wyszukiwałam jakichś innych pomysłów, ale prace urzędnicze odpadały, bo nienawidzę tego do dziś, podobała mi się architektura, ale z wyczuciem przestrzeni u mnie kiepsko. Więc postawiłam na tego nauczyciela, zresztą lubiłam dzieci.

Słowa Iwony świadczą o innych niż pedagogiczne zainteresowaniach zawodowych, których jednak nie mogła realizować. Joanna z kolei nie mogła kontynuować rozpoczętych studiów ogrodniczych ze względu na chorobę. Zatem wszystkie respondentki wybrały szkołę jako akceptowalną dla nich aktywność zawodową.

Inaczej jawią się wybory trzeciej grupy: Piotra, Hanny, Tomasza i Marty. Nie wybrali oni zawodu z przekonania, ponieważ najczęściej mieli inne zainteresowania zawodowe. Jednak zdecydowali się na pracę na-