3574672349

Wstęp

Współcześnie osoba dorosła nie musi, jak jej przodkowie, walczyć o prawo do samodzielnego kształtowania własnego losu. Uwolniona od społecznych konwenansów, tradycji i stereotypów, wychowana w kulturze indywidualizmu, może podejmować samodzielne decyzje dotyczące rozwoju. Ewolucja człowieka od istoty płynącej z nurtem biografii do istoty będącej moderatorem biografii wywołała jednak nie tylko pożądane konsekwencje. Oprócz samodzielności otrzymaliśmy w darze od losu odpowiedzialność, bezpieczna zewnątrzsterowność została utracona na rzecz wewnątrzsterowności. Przemiany te są obecne zarówno w sferze osobistej, jak i zawodowej, a ich przejawem jest właśnie umiejętność godzenia i sprawnego wypełniania obydwu ról: osoby prywatnej i pracownika.

Przedmiotem mojego zainteresowania badawczego były owe przemiany. Zainteresowanie to dotyczy zależności między biografią człowieka a przebiegiem jego drogi zawodowej. Jest to zagadnienie, które może dotyczyć każdej grupy zawodowej, jednak nieprzypadkowo moja praca wiąże się z pracą nauczyciela. Śledząc drogi zawodowe nauczycieli, nie można bagatelizować uwarunkowań psychicznych i społecznych charakterystycznych dla określonej fazy życia — w przypadku badanej przeze mnie grupy wiążą się one ze strukturą życia w wieku średnim. Zdaniem Mieczysława Malewskiego, ludzie dorośli doskonalą się i uczą tak, aby edukacja w możliwie największym stopniu sprzyjała realizacji indywidualnych planów ich życia¹. Czy zatem swoją drogę zawodową nauczyciele kreują podobnie — tak, aby realizować dzięki niej potrzeby indywidualnego rozwoju? W kolejnych rozdziałach pracy podejmuję to pytanie, analizując problematykę rozwoju osobistego i zawodowego nauczycieli.

1

M. Malewski: Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej. Wrocław 1998, s. 102.