3870137660

RAPORT RPO

intelektualne oraz język migowy, jako forma poznania świata i narzędzie myślenia, mogą być przekazywane za pośrednictwem komunikacji w tym języku. Niemniejsze znaczenie ma również własna aktywność dzieci głuchych, której Furth (1991) oraz Hofmann (1991) przypisują jednak znacznie większą rolę, gdyż według tych badaczy kompetencja w języku migowym raczej odzwierciedla ogólny rozwój poznawczy. Kultura i nawyki życiowe odgrywają ważną rolę w stymulowaniu postaw ciekawości i intelektualnej inicjatywy, od czego zależy, czy dzieci głuche osiągną poziom myślenia formalnego, rozwijając się nawet w bardziej sprzyjającym środowisku językowym.

Naturalny rozwój wiąże się ze stosowaniem odpowiedniego środka komunikacji w pełni dostępnego dla dzieci głuchych, a takim środkiem jest naturalny język migowy, który wymaga użycia gestowo-wizualnego kanału przekazywania informacji. Ponadto różnice jakościowe i ilościowe w rozwoju poznawczym dzieci głuchych i słyszących nie muszą oznaczać u tych pierwszych niedostatków poznawczych (Marschark, 2007). Dzieci głuche i słyszące - bez względu na stan ich słyszenia - dysponują bogatymi, ale różnymi doświadczeniami, które wynikają z użycia różnych systemów językowych.

Rola głuchoty w rozwoju poznawczym dzieci

Niektórzy trwają w przekonaniu, że głuchota - niezależnie od jej rodzaju - wywiera niekorzystny wpływ na ogólny rozwój poznawczy dzieci, prowadząc do ukonkretnienia ich myślenia, pojawienia się u nich niskiego poziomu kompetencji językowej w zakresie języka pisanego. Rozsądne wydaje sięjednakzałożenie, że chociaż głuchota odgrywa w pewnym stopniu znaczącą rolę w rozwoju poznawczym dzieci, nie musi przyczyniać się do upośledzenia ich rozwoju intelektualnego i językowego, o ile dzieci głuche rozwijają się od urodzenia w odpowiednim środowisku językowym - mając wczesny i stały kontakt z językiem migowym. Trzeba przyznać, że uszkodzenie zmysłu słuchu wyklucza możliwość pełnego odbioru informacji językowych drogą słuchową, przez co zachodzi konieczność przestawienia się na wizualny odbiór komunikatów, przy czym informacje będące materiałem i produktem czysto umysłowych operacji mogą mieć charakter wizualny, zatem mogą być zawarte w znakach migowych lub gestach. Z drugiej strony przestawienie się na wizualny odbiór informacji językowych pociąga za sobą konieczność stworzenia innego sposobu komunikowania się z otoczeniem - wymaga języka o charakterze wizualnym, za pomocą którego osoby głuche mogą sobie przekazywać informacje o świecie. Jednak komunikaty odbierane drogą wzrokową posiadają - w porównaniu z informacjami odbieranymi drogą słuchową - nieco inną jakość pod względem poznawczym, co nie oznacza, że dzieci głuche, odbierając w sposób wizualny in-

26