3870137663

EDUKACJA GŁUCHYCH ——

ważne jest również odkrywanie znaczeń słów i zdań, które mogą być dostępne dzieciom głuchym, o ile wykażą się one przy tym aktywnością poznawczą i inicjatywą intelektualną. Odkrywanie znaczeń relacji analogicznych i symbolicznych wyrażeń logicznych jest procesem podobnym do procesu odkrywania znaczeń słów i zdań, gdyż wszystkie te procesy mają swoje źródło w tworzeniu się wyobrażeń umysłowych, które prowadzą poprzez konstruowanie znaczeń relacji logicznych, symboli logicznych i zdań do ich rozumienia (Chlewiński, 1999). Oczywiście, warunkami wstępnymi do rozwoju kompetencji językowej w zakresie języka pisanego u dzieci głuchych są m.in. biegła znajomość języka migowego, dobra znajomość treści krótkich narracji fabularnych, umiejętność wypowiadania się na temat poznanych narracji, przy czym nie tylko dzieci głuche, ale i również ich nauczyciele muszą posiadać wysoki poziom znajomości języka migowego, za pomocą którego dzieci te przyswajają świadomie drugi język, język pisany.

Relacje między językiem a myśleniem z punktu widzenia głuchoty

Język nie może oddziaływać bezpośrednio na rozwój operacji konkretnych -robi to tylko pośrednio poprzez ułatwienie dziecku interakcji społecznych, dzięki którym nabywa ono doświadczenia poznawcze. Jeżeli chodzi o operacje formalne -język może mieć bezpośredni wpływ na rozwój ze względu na to, iż operacje te wymagają użycia symboli logicznych i językowych. Teoria Piageta może być częściowo potwierdzona, gdyż po pierwsze DGRS w młodszym wieku szkolnym w badaniach Bandurskiego i Gałkowskiego (2003) wykazywały się niedostatkami w niektórych sferach myślenia niewerbalnego (numeryczne rozumowanie przez analogię) nawet wtedy, kiedy zadania analogii liczbowych oparte były na łatwych relacjach logicznych (podrzędność, przeciwieństwo), a po drugie DGRG w badaniach Courtina (1997) posiadały bardziej uwydatnione zdolności do kategoryzacji dzięki częstszemu użyciu generycznych znaków migowych jako ogólnych określeń odnoszących się do danych kategorii. Jednak nie należy przy tym zapominać - jak zawsze podkreślał Piaget - o szczególnej roli umysłu, którego aktywne działanie zależy w przeważającej mierze od czynników genetycznych. Jak wynika z niektórych badań, dzieci głuche w młodszym wieku szkolnym (wyłącznie DGRS) nie różniły się od swoich słyszących rówieśników pod względem rozumienia i używania logicznych relacji przestrzennych, relacji przechodnich, zasady podwójnego wyboru, niewerbalnej relacji część - całość, relacji przestrzennych, zasad klasyfikacji figur, a także formowania pojęć symetrii i identyczności (Bandurski, Gałkowski, 2004). Może to wskazywać na znaczny udział umysłu jako systemu zdolności poznawczych w tworzeniu się systemu symboli gestowych, który może wspomagać rozwój my-

29