3870137665

EDUKACJA GŁUCHYCH ——

cji językowych, symbolicznych i przestrzennych do pewnego minimum. Dlatego wydaje się konieczne przyznanie językowi migowemu statusu języka nauczania. Kończąc rozważania nad warunkami rozwoju poznawczego dzieci głuchych, warto odwołać się do opinii Wooda (1991, s. 249), który przestrzega przed niewłaściwym podejściem do ich wychowania:

Nauczyciele, którzy stosują wysoki poziom kontroli, bez względu na to, czy ich uczniowie są głusi czy też słyszący, mają dzieci, które zadają mało pytań, rzadko wypracowują swoje odpowiedzi na pytania, i ogólnie mówią i myślą mało. Wysoki poziom kontroli dorosłych kończy się niską inicjatywą i krótkimi wypowiedziami u dzieci niezależnie od tego, czy te wypowiedzi są migowe, mówione czy też takie same jednocześnie¹³. Nauczyciele, którzy stosują wysoki poziom kontroli, nie tylko otrzymują krótkie odpowiedzi, ale także komunikują się za pomocą krótkich, dosłownych i konkretnych wypowiedzi. Dzieci takich nauczycieli rzadko mają kontakt z sytuacjami komunikacyjnymi, które obejmują rozważanie, formułowanie hipotez, wyobrażanie bądź negocjacje. W takich sytuacjach dzieci otrzymują marną dietę językową, małą przestrzeń do rozwijania giętkości, twórczości i samowyrażania się.

Powyższa opinia może mieć związek ze stwierdzaną u niektórych dzieci głuchych (szczególnie DGRS) biernością postawy myślowej, która wynika z nadmiernej kontroli rodziców słyszących i nauczycieli (preferujących wychowanie w języku mówionym) nad zachowaniami poznawczymi i językowymi dzieci. Poprawiają oni wypowiedzi dzieci dotyczące poznawanych obiektów, zjawisk i wydarzeń, a także usiłują zakazywać im używania znaków migowych i gestów naturalnych pod pretekstem ich szkodliwości dla ogólnego rozwoju tych dzieci. Może to skutkować niewykazywaniem przez te dzieci inicjatywy intelektualnej w sytuacjach problemowych, zadowalaniem się jedynie gotowymi rozwiązaniami. Zrozumienie istoty rozwoju poznawczego dzieci głuchych sugeruje zatem zmianę tego podejścia na rzecz wychowania dwujęzycznego, ze szczególnym uwzględnieniem roli języka migowego w ich rozwoju. Może to zagwarantować dzieciom głuchym korzyści intelektualne, zwiększone zdolności twórcze i większą elastyczność umysłową. Ponadto wieloletnie badania naukowe wskazują, że dzieci, które znają co najmniej dwa języki i są wdrażane do dwujęzycznego na-

^,3 Wood (1991), wspominając o mówionych wypowiedziach dzieci głuchych, przykłada większą wagę do komunikacji w języku migowym, a z drugiej strony akcentuje znaczenie komunikacji w języku mówionym, o ile jest to możliwe dla tych dzieci.

31