7
• Potrzeby bezpieczeństwa wyrażają się unikaniem tego, co może przynieść śmierć lub cierpienie. Zaliczymy do tej grupy potrzeby: zależności, opieki i oparcia, braku lęku, ładu.
• Potrzeby afiliacji (przynależności i miłości, akceptacji, afirmacji); ich zaspokojenie rzutuje na sposób widzenia świata, występują w dążeniach przezwyciężenia osamotnienia, alienacji
• Potrzeby szacunku i uznania, do których zaliczymy potrzeby: potęgi, wyczynu, wolności, respektu i uznania innych, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji
• Potrzeby samorealizacji wyrażające się dążeniem do rozwoju możliwości i realizacji celu Przegląd teorii potrzeb.
• Dziedzictwo starożytności pozwala nam zrozumieć, że refleksja nad potrzebami, dążeniami człowieka ma swoją historię. Oto przykłady tej refleksji:
• Nieumiarkowanie w zaspokajaniu własnych potrzeb i dowolność ocen przysługiwały jedynie bogom.
• Poznanie jest ważne, ale wtórne wobec tego, co powoduje, że człowiek chce poznawać, czegokolwiek się uczyć /potrzeba poznania/.
• Jedne z pragnień są warunkiem istnienia człowieka, inne mogą być korzystne, ale niekoniecznie muszą być spełnione.
• Epikur III w. P. Ch. Rozróżnił potrzeby:
• Naturalne i konieczne,
• Naturalne i niekonieczne
• Ani nie naturalne, ani niekonieczne /to określenie pasuje do pojęcia pragnienia/
• Kryterium intensywności pragnień, gdy pragnienie się nasila przeradza się w namiętność, która zaczyna kontrolować jednostkę, podporządkowuje ją sobie i niszczy. Trzy namiętności są groźne :
• strach przed bogami i
• strach przed śmiercią
• miłość.
• Źródła problematyki potrzeb odsyłają nas do wiedzy o instytucjach, bowiem one właśnie swój rodowód wiążą ze zbiorowym zaspokajaniem potrzeb. Postawmy w tej kwestii pytania:
• Czy potrzeby specyficznie ludzkie są instrumentem za pomocą, którego instytucje społeczne podporządkowują sobie jednostki ludzkie?
• Czy instytucje społeczne są instrumentem zaspokajania potrzeb?