396944596

Pncmysl PoMd    Z«x. II

Według opinii polskich fachowców oraz według oceny amerykańskich fachowców teren całej Polski jest uznany za teren, w którym mogą występować minerały żywienie, tj. bitumiczne.

Zastosowanie ropy naftowej

Ropa naftowa jest płynem, jest ciałem niejednolitym, składa się bowiem z szeregu związków węgła z wodorem i zanieczyszczeń. Najprostszym takim związkiem jest metan. Ten najprostszy związek jest gazem lekkim, stanowiącym główny składnik gazu ziemnego. Inne wyższe połączenia węgla z wodorem są płynami i ciałami stałymi.

W drodze destylacji otrzymuje się z ropy eter. benzynę, naftę świetlną, olej gazowy, oleje smarowe, parafinę i asfalt. Przez pierwsze 30 lat istnienia przemysłu naftowego nafta świetlna była najważniejszym produktem destylacji. W r. 1885 Daimler, a w r. Ie86 Benz zbudowali pierwsze pojazdy z silnikami benzynowymi, w r. zaś 1898 Diesel skonstruował pierwszy silnik na paliwo ciężkie. Od tego czasu spada ustawicznie spożycie nafty świetlnej, a wzrasta zużycie benzyny, oleju gazowego i smarów. Obecnie właściwe znaczenie ropy polega na zastowaniu jej do napędu silników.

Dziś nafta świetlna jest produktem ubocznym; bardziej wartościowe są inne pochodne, jak benzyna, oleje, parafina.

Złoża naftowe

Złożem naftowym nazywamy pokłady zawierające ropę razem z towarzyszącymi jej gazami, a często i z wodą. Skalami tworzącymi złoże ropne mogą być piaski i piaskowce, wapieńcc i łupki ilaste. Złoża ropne zbudowane z piasków lub piaskowców są najbardziej rozpowszechnione; ropa w nich wypełnia jedynie części wolne pomiędzy poszczególnymi ziarnami piaskowca. Do takich złóż należą złoża w Polsce.

Złoża ropne i gazowe muszą mieć od dołu i od góry warstwy nieprzepuszczalne, gdyż w przeciwnym razie węglowodory nagromadzone w złożu musiałyby pod wpływem ciśnienia złożowego przeniknąć do skal otaczających na dalszą przestrzeń, a samo złozo stałoby sie zbyt ubogie, aby nadawać się do ekspioatacjL

Odkrycie miejsca zalegania złoża naftowego jest zadaniem specjalnej wiedzy, zwanej geologią naftową. Dawniej przypuszczenia o występowaniu ropy w głębi ziemi polegały głównie na obserwacjach skał występujących na powierzchni ziemi. W ostatnich latach do odkrywania złóż naftowych zastosowano nowe metody geofizyczne, geochemiczne i biologiczne.

Mając dane na to, że pod powierzchnią ziemi występuje przypuszczalnie złoże naftowe, trzeba przebić wierzchnie jej warstwy leżące nad złożem, czyli wykonać otwór wiertniczy (odwiert).

Technika kopalniana

Technika kopalniana obejmuje dwa wielkie działy, a mianowicie wiertnictwo i eksploatację.

Do zadań wiertnictwa należy badanie terenów przy pomocy wierceń poszukiwawczych oraz prowadzenie wierceń eksploatacyjnych na zbadanych już terenach w celu osiągnięcia naturalnego zbiornika ropy i umożliwienia jej eksploatacji.

Ten sposób dochodzenia do złoża ropnego przy pomocy otworów o stosunkowo niewielkiej średnicy jest dziś wyłączną metodą eksploa-tacyjną w przemyśle naftowym, o ile się pominie nieliczne wypadki eksploatacji złoża naftowego w szczególnie sprzyjających warunkach za pomocą robót podziemnych, górniczych, takich jak np. na kopalniach węgla. Znaczne głębokości zalegania ropy i trudności z tym związane przeważnie wykluczają stosowanie innej metody aniżeli wiercenia.

Z chwilą dojścia odwiertem do złoża ropnego rozpoczyna się druga, dłuższa od pierwszej faza robót kopalnianych: eksploatacja nawierconej ropy lub gazu. Ciśnienia, pod jakimi znajdują się te naturalne zbiorniki ropne, wynoszą od kilkunastu do kilkuset atmosfer. Rosną one razem z głębokością.

Z chwilą nawiercenia takiego złoża ropnego pod wysokim ciśnieniem ropa oraz gaz są wyrzucane na powierzchnię z olbrzymią siłą powodując często samozapalenie i pożar szybu. Ciśnienie również jest przyczyną, że w początkowym okresie produkcja nafty dochodzi niejednokrotnie do kilku tysięcy ton dziennie. Jednakże w miarę wyczerpywania się złoża produkcja spada, aż wTeszcie zupełnie zanika. Dzieje się to w czasie od kilku do kilkudziesięciu łat.