2. Warunek konieczny i wystarczający geometrycznej niezmienności połączenia: •dwóch tarcz (prętów) - definiujemy jako ich połączenie trzema więzami nierównoległymi oraz nie przecinającymi się w jednym punkcie (rys. 2-3a), •trzech tarcz (prętów) - określamy jako połączenie każdych dwóch tarcz ze sobą co najmniej dwoma więzami w taki sposób, aby wszystkie więzy jednocześnie nie były do siebie równoległe ani też punkty przecięcia się kierunków więzów łączących każde dwie tarcze nie leżały na jednej linii prostej (rys. 2-3b).
a)
układ GN |
układ GZ |
układ GZ |
-—► | ||
i i i i i i | ||
> 5—C L J |
X I X |
b)
Rys. 2-3. Interpretacja twierdzeń o geometrycznie niezmiennym połączeniu: a) dwóch tarcz, b) trzech tarcz
Ustrój konstrukcyjny, określony jako geometrycznie niezmienny według zasad omówionych w punkcie 2.1.1, pozostaje w równowadze nawet wówczas, gdy działający na niego układ sił zewnętrznych czynnych nie jest układem sil równoważących się. W miejscach podparcia ustroju obciążonego takim układem sil powstają bowiem reakcje podporowe (siły bierne). Ich wyznaczenie polega na określeniu i rozwiązaniu analitycznych (równania 1-11, 1-12) lub wykreślnych warunków równowagi zgodnie z zasadami podanymi rozdziale 1. Siły zewnętrzne (czynne i bierne) działające na ustrój prętowy tworzą plaski, zbieżny lub dowolny układ sił.
Omówione wcześniej zasady ustalania wartości reakcji podporowych pozwalają na szczegółowe określenie wszystkich sil zewnętrznych działających na układ konstrukcyjny. Jednak ich znajomość nie mówi wszystkiego o ustroju, w którym występują też siły przekrojowe wyrażające oddziaływanie sil zewnętrznych w poszczególnych punktach (przekrojach) ustroju prętowego.
Weźmy belkę swobodnie podpartą, obciążoną jak na rysunku 2-4. Siły czynne P], P2 działające na belkę powodują pow stanie reakcji podporowych (sil biernych) w więziach A i B wyznaczonych na podstaw ie warunków równowagi. Jeżeli rozdzielimy myślowo pręt AB dowolnym przekrojem a-a odległym o xa od podpory A, to wzajemne oddziaływania tak powstałych części zastępujemy silami