414223655

PORADNIK FARMACEUTY-

Psychologia

JAGNA KACZANOWSKA

Każdy człowiek doświadcza stresu. To nieprawda, że można wyeliminować go ze swojego życia. Zdaniem twórcy teorii stresu, dr. Hansa Selye, stres jest biologicznym mechanizmem, programem, uruchamianym automatycznie w chwili, gdy pojawia się coś nowego, jakaś sytuacja nas zaskakuje. Kiedyś ten mechanizm ratował życie, dzisiaj - częściej przeszkadza.

Stres to po prostu ostrzegawcze światełko, które stawia całe ciało człowieka, jego umysł, w stan gotowości. Do czego? Do wałki lub ucieczki. Kiedyś ten, kto odczuwał stres, mógł dzięki niemu uratować własną skórę, np. wtedy, gdy w oko-

logii, że w dzisiejszych czasach to ostrzegawcze światełko zdaje się czasem... w ogóle nie gasnąć. Ewolucja nie była przygotowana na sytuację, w której człowiek każdego dnia, o każdej niemal godzinie musi zmierzyć się z czymś nowym, niespodziewanym. Życie w ciągłym napięciu - to wynalazek ostatniego stulecia.

Uwaga! Zbliża się niebezpieczeństwo!

Co się dzieje, gdy pojawia się stres? Jak to wy-gląda z anatomicznego punktu widzenia? Nasz mózg odbiera sygnał o zbliżającym się zagrożeniu (w polu widzenia pojawia się szefj urzędnik skarbówki albo policjant z bloczkiem mandatów). Gruczoły nadnerczy zaczynają wydzielać zwiększoną ilość adrenaliny - nazywanej przez naukowców hormonem walki lub ucieczki. To adrenalina odpowiada za to, że zwiększa się napięcie mięśniowe, mniej krwi napływa do dłoni i stóp (stają się zimne, pocą się intensywnie). Wątroba produkuje błyskawicznie glukozę, która stanowi pokarm dla mięśni - muszą być gotowe do wytężonej pracy. Krew, która odpłynęła z dłoni i stóp, w większych ilościach napływa do mózgu. Rozszerzają się źrenice, wyostrza się słuch. Masz gonitwę myśli, lub przeciwnie: czujesz, że twoja głowa jest pusta, wolna, że nic cię nie rozprasza.

Cały ten cykl reakcji był bardzo pizydatny, gdy człowiek musiał uciekać co sił w nogach, albo walczyć do ostatniej kropli krwi. Ale dzisiaj ten sam mechanizm bywa całkowicie

" Obserwuj sit i zapobiegij wypaleniu

Silny, długotrwały stres może prowadzić do syndromu wypalenia. Zazwyczaj osoby dotknięte tym syndromem muszq skorzystać z pomocy psychoterapeuty, by móc od nowa cieszyć się życiem. Oto najłatwiej zouważalne symptomy syndromu wypalenia:

♦ W obszarze ciała: ciqgłe zmęczenie, brak energii, bezsenność, zmiany wagi ciaia, zaburzenia trawienia, dolegliwości wieńcowe.

-w W obszarze umysłu: niechęć do pracy koncepcyjnej, poczucie przeładowania nadmiarem informacji, poczucie nudy i beznadziejnej samotności, niechęć do pracy, brak wyrzutów sumienia z powodu zaniedbanych obowiqzków.

-w W obszarze ducha: lęki poczucie pustki, rozpaczliwe próby ucieczki od trudnej sytuacji (np. nagła i niespodziewana decyzjo o rozwodzie, wyjeździe do odległego kraju lub zmianie wiary), szukanie .magicznych" rozwiqzań swoich problemów (przypływ religijności, zainteresowanie parapsychologię, wróżbiarstwem), poczucie bycia oszukanym i wykorzystanym, odrzucanie oferowanej przez bliskich pomocy, myśli, o nawet próby samobójcze.

luty 2010 Farmacja i.