4189283026

13.12.2001 r.

15

KSIĘŹAK 0 HISTORII KSIĘŹAKÓW

Edwarda Lebiodę - miłośnika kultury księżackiej i historyka z zamiłowania przedstawia Artur Wasielewski.

„Jestem rolnikiem z uro- kowskiego w wystawianym przez lodzenia, wychowania, wy- ^war^^tw0 łowickim. Ognisko ,    . .    .    ..    .    upadło jednak w 1935 roku. Niepowin-

kształcenia i zamiłowania. ^_i(^_mupmbuAbolei^_ow, Historią interesowałem się wychodzącego z „ogniska" wiele od dzieciństwa, mam na nią. osób działało później na rzecz rozwoju

niów Jana Matejki m.in. Leonarda Strój nowskiego. N iestety, zasługi jego nic zostały docenione przez parafian: po śmierci spoczął w zwykłym grobie, o wiele gorszym od grobowców gospodarzy. Dopiero zbiórka pieniędzy wśród okolicznych księży, pozwoliła na postawienie pomnika ks. Wasilewskiemu.

Kurczak inny niz oficjalny

Edward I.ebioda napisał również pracę o dwóch postaciach często pomijanych w opracowaniach innych historyków. ..Życie i działalność Teofila Kurczaka 1877 - 1962" to książka, w której autor polemizuje z oficjalną biografią tego działacza ludowego pt. Jak daleko pamięć sięga" napisanej przez Wiesława Piątkowskiego. Autor „Życia.." zajął się przede wszystkim okresem pominiętym przez autora monografii, czyli działalnością społeczną i polityczną w Polsce niepodległej {1919 -1939). W pisaniu pomocne okazały się materiały znajdujące się w łowickim archiwum. W oficjalnym życiorysie. wydanym w latach SO-tych. Teofil Kurczak to radykalny działacz ludowy biorący udział w walce klasowej z klerem i obszarnikami Nie ma nic a tym. że Teofil Kurczak to również aktywny agrarysta. zwolennik samodzielnych, dużych gospodarstw rodzinnych, który za swój największy sukces uznał powiększenie własnego gos[H)darstwa z 12 do 60 mórg. Z tej przyczyny w PRL został jednak uznany za.. kułaka ” i.. wroga ludu pracującego miast i wsi" - pisze we wstępie do swojej pracy Lebioda. Opracowaną przez niego biografią Kurczaka nic byli zainteresowani członkowie PSL. Czy można się dziwić? Zresztą. Zagadnienie reformy rolnej z 1949 roku to temat bliski Lebiodzie, przeżył ją bowiem ..na własnej skórze". Ojciec jego, jako kułak, został osadzony w obozie, ich ziemie rozparcelowano, on

sam na trzy lata odesłany został do pracy w kopalni.

Inną osobą, której historia zainteresowała Lebiodę, jest sąsiad rodziny Lc-biodów - Stanisław Sobieszek. Do opracowania tego życiorysu przystąpił wspólnie z córką wspomnianego, znaną łowicką dentystką Barbarą Kaczorowską. Sobieszek był pierwszym absolwentem szkoły na Blichu zatrudnionym jako instruktor do prowadzenia zajęć z hodowli zwierząt w powiecie. Dokumenty po tej osobie oraz opowieści córki stanowiły główne źródło opracowanej biografii. 7. powodu przynależności do AK, Sobieszek zamordowany został przez gestapo. postać jego została pominięta w monografii szkoły na Blichu

Nie tylko zbieranie wspomnień jesi zajęciem Edwarda Lebiody. Jeszcze jako nauczyciel ochrony roślin, zbierał wszystkie maszyny i urządzenia do pielęgnacji roślin. Przynosili mu uczniowie to wszystko, co zalegało na podwórkach i nikomu nic było już potrzebne. Odchodząc na emeryturę zostawił to wszystko w szkołę. Pewnego dnia zadzwonił znajomy, żc zebrany sprzęt zaczęto ładować na samochody z zamiarem wywiezienia nu złom. Zdążył dojechać na czas i zdjąć załadowane maszyny z przyczep. Dzięki dyrekcji skansenu w Maurzycach, która udostępniła część jednego z pomieszczeń, urządzenia te są lam składowane. Myślę o zrobieniu opisu do każdego z urządzeń. do czego służy, jak się obsługiwało. żeby turyści wiedzieli co to za urządzenia - mówi kolekcjoner.

Edward Lebioda z chęcią opowiada o swoich historycznych zainteresowaniach, próbuje zaszczepić żyłkę historyka u innych, z przyjemnością pokazuje zebrane przez siebie materiały.

Historię rolnictwa powinien pisać rolnik. tak jak szewstwa - szewc, wtedy dopiero oddaje ona prawdę - przekonuje.

Artur Wasielewski

Edward Lebioda

kultury ludowej. Gdyby nie powstanie ..ogniska obyczaje księżackic mogłyby zaginąć - mówi o znaczeniu towarzystwa Edward Lebioda. Aby dowiedzieć sit; więcej o towarzystwie niż z przetrwałych

rytowany nauczyciel szkoły do tej pory źródeł pisanych. Lebioda skon-rolniczej w Zduńskiej Dą- taktował się z żyjącymi do tej pory człon-

browie Edward Lebioda.

Pochodzi ze wsi Lisicwicc. należącej rianną Gajdą z domu Nowakowską oraz. niegdyś do gminy Dąbków ice, w para- jedynym żyjącym z trójki braci ł,ysio fii Chruśłin. W czasie wojny uczęsz- wchodzących w skład kapeli ludowej ezał na tajne komplety, tam ukończył przygrywającej artystom, dwie klasy gimnazjum.    Spotykanie się z. ludźmi to jedna

Na historię ma własne spojrzenie, z form zbierania przez historyka infor-szc/.cgólnie na fakty, jakie przeżył macji. wiele pamięta również, z wła- rzystw Regionalnych działających na w swoim życiu. Zamiłowanie do histo- snych przeżyć. Trzeba się spieszyć ze Wsi, który odbywał się w Łowiczu rii wpoił mu Jan Wegner, wykładający zbieraniem informacji, bo co chwilę w dniach 22-24 czerwca 1998 roku, na tajnych kompletach w czasie wojny, odchodzą świadkowie historycznych wy- Lebioda opracował publikację „Łowic-po wojnie uczący w Liceum Ogólno- darzeń - mówi. Podczas spotkania kie. rolnietwo i ogrodnictwo od XIV do kształcącym im Józefa Chcłmońskic- z Marianną Gajdą, leciwa już kobieta XX wieku". O napisanie publikacji po-

inne spojrzenie, niż oficjalni historycy piszący zgodnie z ideami panującymi w danej chwili" - mówi eme-

Na IV Ogólnopolski Zjazd Towa-

go. w którym Lebioda kontynuował naukę. Po maturze chciał studiować historię. na szczęście jednak, jak sam twierdzi, porzucił ten pomysł i poszedł studiować na Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Lodzi, przeniesionej później do Olsztyna. Po jej skończeniu nauczał przedmiotów zawodowych w Zespole Szkół Rolniczych w Zduńskiej Dąbrowie.

Najbardziej cenię prawdę historyczną. choć dociec jej jest bardzo trudno, bo często jest pisana przez historyków i naciągana na potrzeby rządzących -mówi Lebioda.

Tematy takie jak „Ognisko"

Lebiodę interesuje przede wszystkim historia Księstwa Łowickiego, sam zresztą jest urodzonym Księżak-icm. Dociera do Okładka książki Edwarda Lebiody pośv/ięconej szko-jeszczc żyjących świad- le w Zduńskiej Dąbrowie. ków wydarzeń, jakie go interesują. Sam najchętniej zagłębia się w spisała wspomnienia na kartce papie-tematy. które inni pomijają. Takim jest ru, po uzupełnieniach dokonanych chociażby historia Ogniska Księżackie- przez Edwarda Lebiodę podpisała się. go Kultury Sztuki i Przemysłu Ludo- zgadzając z nimi. Ludzie tacy. z uwagi wego w /Inkowie Kościelnym, istnie- na wiek. nie wszystko pamiętają, choć

czasami wspominają o starych czasach z większą radością niż. rozmawiają o obecnych.

prosiła „historyka z zamiłowania" prezes Stowarzyszenia Regionalnego Wsi U rzecze Teresa Wojda. Wydawnictwo ukazało się nakładem Urzędu Wojewódzkiego w Skierniewicach.

To jedyne dwa wydawnictwa. napisane przez Lebiodę, jakie ujrzały światło dzienne. Resztę materiałów, jakie zbierał i spisywał sam nazywa „półkownikami" -i dodaje, źc właśnie te są najciekawsze.

Edward Lebioda znany jest uczniom szkół ze Zdun. Mastek, Błędowa oraz Brat-kowic. Dla nich zorganizowane zostały specjalne spotkania. na które Lebioda przygotował prelekcje na temat historii ich własnych wsi. Mógłbym przygotować podobne dla innych szkół z terenu byłego księstwa, jednak nie chcę się narzucać. Jeżeli nie mam propozycji z drugiej strony, sam się nie wpraszatn - odpowiada Wspomina, że do Bratko-wic dał się zaprosić, bo kiedyś była to wieś. Od tego też zaczął swoją prelekcję. Zebrani rui spotkaniu uczniowie, o mało co się nic obrazili. Jaka wieś? - pytali zdziwieni...

jąccgo w łatach 1928-1935. Historia tej organizacji całkowicie została pominięta przez wydawców i autorów foldera gminy Zduny.

A warto wiedzieć, żc ognisko, powołane przez rzeźbiarza Adama Pctry-nę i starostę Czesława Gajzcra znalazło poparcie wojewody warszawskiego Stanisława Twardo. Statut zatwierdzono w 1928 roku. Towarzystwo

Księiaków cechy złe i dobre

Księżacy. ich zwyczaje i charakter to tematyka, w której Lebioda czuje się najlepiej. To ludzie, którzy prowadzą tw arde życie, szanują zamożnych i w osiąganiu bogactwa ścigają się mię-Na zjazd absolwentów szkoły rolni- dzy sobą. Można im zarzucić próżność, czcj w Zduńskiej Dąbrowie Edward ale największą ich cechą jest jednak Lebioda przygotował opracowanie trzeźwość umysłu - mówi Edward otrzymało 5 hektarowe gospodarstwo „Efektywność kształcenia rolniczego Lebioda. Wyraźną cechą też jest jednak i dwa lata później rozpoczęło działał- w Zduńskiej Dąbrowie od 1930 do 1995 skąpstwo. Przykład, który podaje ność. Jego celem było pielęgnowanie roku”. Opracowanie wydane przez i.ebioda. jest symptomatyczny: przed przemysłu ludowego, sztuki i kultury szkołę w nakładzie 500 egzemplarzy, stu laty proboszcz Złakowa Kościcl-ludowcj na ziemi łowdckicj. W zorgani- Dowiedzieć się można zeń o historii nego Aleksander Wasilewski, znany zowanie towarzystwa zaangażowała się szkoły i efektywności kształcenia był z. dobroci i otwartości, wszystkie etnograf Jadwiga Chełmińska-Świąt- uczniów. Ten temat, z racji wieloletniej pieniądze przeznaczał na miejscowy kowska, która poślubiła odgrywające- pracy w tej szkolę jest autorowi oprą- kościół, specjalnie do malowania go rolę pana młodego Henryka Świąt- cowania bardzo bliski.    polichromii sprowadził do niego ucz-

Reszta prac czeka na półce

Restauracja m> m

* fasa Tadeafc.

\\ ^v ul. Główna 5, Oomonkrnc*

<0^B3B-36-46

/ BAL SYLWESTROWY

/wesele /keefciety

/i

NUMŻSEEOMr-NOfBUONMMACMUGA

Serdecznie upraszamy

Z ULOTKA Z TYM ZNAKIEM TANI EJ U!

RUTOfiVZOUJANV

IpftZCDSTRtDICKlI

(1/

1

Sprzedaż detaliczna: Targowica Miejska w Łowiczu, pawilon 53