4261638882

10 Joanna Kulska

religijnie tysiące¹ działaczy religijnych organizacji pozarządowych skutecznie i bez wielkiego rozgłosu realizują setki programów pomocowych we wszystkich zakątkach świata. W wielu przypadkach zasadniczą część tych działań stanowią różnego rodzaju projekty pokojowe podejmowane albo samodzielnie, albo we współpracy z organizacjami świeckimi. Jednocześnie liderzy religijni, cieszący się niejednokrotnie znaczącym autorytetem, podejmują różnego rodzaju inicjatywy mające umożliwiać szersze współdziałanie w oparciu o wspólne dla różnych religii dążenie do pokoju i wzajemnego zrozumienia².

Podmioty religijne i motywowane religijnie (faith-based actors) coraz intensywniej i coraz skuteczniej angażują się w rozwiązywanie sporów i konfliktów międzynarodowych, również tych warunkowanych czynnikami innymi niż religia. Jednocześnie zarówno praktycy, jak i teoretycy zajmujący wzajemnymi relacjami między religią i polityką podkreślają zgodnie, że „podczas, gdy religijne przyczyny konfliktów powodują ogromne publiczne zainteresowanie, wysiłki religijnych peacema-kerów w rozwiązywaniu konfliktów i budowaniu pokoju przyciągają znacznie mniej uwagi i rozgłosu”³. Jak trafnie zauważa Scott Appleby „nawet charyzmatyczni wirtuozi pokoju są znacznie mniej znani niż Jigalowie Amirowie⁴ i Osamowie bin Ladenowie świata”⁵.

Zasięg i znaczenie motywowanych religijnie inicjatyw realizowanych przez różne podmioty staje się od kilkunastu lat przedmiotem badań i studiów, ale również obszarem zainteresowania rządów i największych rządowych organizacji międzynarodowych. Praktycy polityki zagranicznej, zarówno ci zaangażowani, jak i nie-zaangażowani religijnie, chętniej niż jeszcze kilkanaście lat temu wskazują na mniej znany opinii publicznej, pozytywny potencjał religii. Ten nowy punkt widzenia został celnie ujęty przez Madeleine Albright, pierwszą w historii kobietę pełniącą

1

   Sama tylko organizacja World Vision ma 22 500 tysiąca członków w 96 krajach. Zob. T. Bouta, S.A. Kadayifci-Orellana, M. Abu-Nimer, Faith-Based Peace-Building: Mapping and Analysis of Christian, Muslim and Multi-Faith Actors, Hague-Washington 2005, s. 19.

2

   Jako przykłady można wskazać na działalność papieża Jana Pawła II, Dalajlamy czy byłego Prezydenta Iranu Mohammada Chatamiego. Jego idea dialogu między cywilizacjami została podjęta przez ONZ i zrealizowana w formie Roku Dialogu między Cywilizacjami. Prężnie działają w tym zakresie takie instytucje, jak World Parliament of Religions, World Faith Development Dialogue, World Council of Religious Leaders czy Religions for Peace.

3

   J. Haynes, Introduction to International Relations and Religion, Londyn 2007, s. 186.

4

   Jigal Amir dokonał w 1995 r. śmiertelnego zamachu na premiera Izraela Icchaka Rabina w akcie zemsty za podpisanie w 1993 r. w Oslo porozumień pokojowych w Palestyńczykami.

5

   R. Scott Appleby, The Ambivalence of Sacred. Religion, Violence and Reconciliation, New York 2000, s. 122.