4265276088

Pierwsze systematyczne obserwacje meteorologiczne zapoczątkowano na Śnieżce w 1880 roku w schronisku. W celu ich kontynuowania wybudowano w 1900 roku obserwatorium (il. 21). Była to najdroższa inwestycja w ówczesnej Europie. Dopiero w 1905 roku powstała pierwsza droga na szczyt Śnieżki, wybudowana dla uczczenia 25-lecia Towarzystwa Karkonoskiego.

Zły stan techniczny obserwatorium sprawił, że już po II wojnie pojawiły się plany wybudowania nowego obiektu. Jednak dopiero w 1969 roku podjęto się ich realizacji. Powstał projekt w postaci trzech połączonych ze sobą talerzy autorstwa W. Lipińskiego i W. Wawrzyniaka (il. 23). W celu rozpoczęcia prac konieczne było odbudowanie całej drogi dojazdowej oraz rozebranie schroniska z 1857 roku. Zakończenie robót datuje się na 1974 rok. Opuszczone, stare obserwatorium stało jeszcze przez 15 lat, stopniowo niszczejąc¹⁵.

Nowe obserwatorium jest wyraźnie eksponowane pod względem lokalizacyjnym, niezwykle zaprojektowane, starannie wykonane i poddawane stałej opiece konserwatorskiej, ze względu na silne oddziaływanie czynników zewnętrznych, jak np. silne wiatry oraz śnieżyce.

Składnikami bryły są dyski kojarzące się z UFO, powiązane w całość rzeźbiarską wieżą. Mimo początkowych polemik, odnoszących się do formy, obiekt doskonale wpasowuje się w masyw Śnieżki, stanowiąc odmianę schematycznej architektury schronisk sudeckich. Jednak tego typu architektura w odniesieniu do krajobrazu jest nieodmiennie wyrazem „ujarzmiania” natury¹⁶.

■

II. 21. Karkonosze. Śnieżka. Pierwsze obserwatorium meteorologiczne 1603 m n.p.m. Wybudowane w 1900 roku. Źródło: Archiwum autora

Pic. 21. Karkonosze mountains. Śnieżka. The first meteorological observatory, 1603 meteres above sea level, built in the year 1900. Source: author’s archives

aulo i nie znany

¹⁵    Serwis internetowy wrzesień 2008r.: http://www.sniezka.karpacz.pl/history_sn_01.htm

¹⁶    Konsultacja w tej dziedzinie architektury wysokogórskiej - prof. W. Kosiński.