4307685714

w poszczególnych sektorach gospodarki, zwłaszcza takich jak górnictwo, transport czy usługi ochroniarskie).

Niektórzy ludzie nauki traktują problem badawczy jako swoiste pytanie, określające jakość i rozmiar pewnej niewiedzy oraz jako wyznaczenie celu i granicy pracy naukowej niezbędnej dla zmniejszenia tej niewiedzy. Formułowanie problemów badawczych to z pozoru prosty zabieg werbalny, polegający na precyzyjnym rozbiciu tematu na pytania. Sformułowany problem musi wyczerpywać zakres stwierdzonej niewiedzy, nie można ograniczać się do wyjaśnienia aspektów dość łatwych, a pomijać trudniejsze. Inni naukowcy uważają, że problem badawczy rozprawy naukowej powinien zostać określony tak wąsko jak to jest tylko możliwe - należy więc unikać ujmowania w jednym temacie kilku pokrewnych problemów.

2.1.3.    Przedmiot badania. W ogólnym ujęciu w nauce przedmiotem badania jest zjawisko naturalne, gospodarcze lub społeczne przyciągające stałą uwagę ze względu na jego znaczenie, złożoność, powiązania z innymi zjawiskami Należy zwrócić uwagę, że przedmiotem badania ekonomicznego nie jest materialna strona procesów gospodarczych (tym zajmują się inżynierowie) lecz ich pieniężny i społeczny aspekt. Zajmując się więc np. problemem konkurencyjności międzynarodowej polskiego przemysłu nie możemy stwierdzić, że przedmiotem badania jest po prostu polski przemysł. Przedmiotem tym są wszystkie ważne funkcje i proporcje ekonomiczne w przemyśle mające związek z jego konkurencyjnością. Przedmiotem badań w rozprawach naukowych nie powinny być pojęcia i procesy elementarne wyczerpująco i bezdyskusyjnie opisane w podręcznikach [np. liczenie wartości dodanej, istota budżetu państwa, prawo popytu i podaży, Prawo Greshama, Prawo Saya, Prawo Engla, prawo malejących dochodów, prawo malejącej użyteczności krańcowej, itp.] Do tych pojęć można w rozprawie nawiązywać, ale nie powinny one przyciągać głównej uwagi badacza, gdyż może to jedynie świadczyć o uczeniu się w trakcie badania. Przedmiot badania to nie problem, chociaż taki przedmiot jak stosunki handlowe Polski z Rosją jest jednocześnie problemem.

2.1.4. Obszar badania. Teorie ekonomiczne są formułowane dla zjawisk masowych, które w badaniach naukowych muszą ulec pewnej selekcji, kategoryzacji i wyborowi reprezentatywnych typów lub grup zbiorowości. Żadne badanie ekonomiczne nie może objąć wszystkich zdarzeń, faktów i podmiotów. Konieczne jest określenie ograniczonego rzeczowego zakresu badania, wskazanie jaki obszar geograficzny, podmiotowy, produktowy czy rodzajowy zostanie nim objęty. Bardzo często przy podjęciu danego problemu powstaje dylemat czy badaniem objąć tylko polską gospodarkę czy raczej zjawiska gospodarcze na świecie. Zjawiska cechujące się dużym zróżnicowaniem w poszczególnych krajach (np.. bezrobocie, którego wskaźników na należy uśredniać) nie mogą zostać dobrze objaśnione w skali globalnej, konieczne jest ich badanie na specyficznym gruncie narodowym.

2.1.5.    Czasokres badania. Jest konieczne zaplanowanie przedziału czasu, do którego ma odnosić się badanie ekonomiczne. Zupełnie inaczej ten czasokres jest ustalany w przypadku badań koniunktury długookresowej (dziesięciolecia lub stulecia), a inaczej w przypadku badania tendencji w podziale rynków, zmian struktury konsumpcji, strategii innowacyjnych i innych zjawisk o dużej zmienności w czasie.

2.1.6.    Cel badania. Opiniodawcy rozpraw naukowych dość często poszukują wyjaśnienia celu badania, który pojęciowo jest nieco czymś innym niż motyw jego podjęcia. Chodzi tu o wskazanie, do czego może zostać wykorzystana wiedza uzyskana w wyniku przeprowadzonego badania. Istotą wiedzy ekonomicznej jest jej praktyczna użyteczność, co wskazuje jak należy postrzegać cel każdego badania. Zbyt błahy jest cel określony jako chęć dokładniejszego opisania wybranego fragmentu rzeczywistości gospodarczej. Należy dążyć do osiągnięcia nowej wiedzy służącej takim ambitniejszym celom, jak poprawa efektywności i sprawności,

16