4442198551

zło przedłużenie w latach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Od kilkunastu lat statystyki biblioteczne informują o likwidowaniu bibliotek, głównie na wsi. Trudno wskazać miejscowość, w której mieszkańcy zorganizowaliby plebiscyt i powiedzieli likwidatorom „nie”. Świadomość bycia obywatelem nie jest w naszym kraju historycznie zakorzeniona, ale odnoszenie naszej bierności do złego losu nie daje szansy ani w dniu dzisiejszym, ani w przyszłości.

W Stanach Zjednoczonych w okresie pionierskim symbolem lokalnej samoorganizacji były grupy farmerskie i małe miasteczka, które przez cały wiek XIX budowały własne struktury samorządowe: szeryf, sędzia, pastor i gotowi do samoobrony obywatele. W tym kultywowanym do dziś micie, który podtrzymuje niemal każdy western, nikt nie czekał na kawalerię Stanów Zjednoczonych, a jeżeli się ona pojawiała, to przy końcu całej akcji. Państwo i jego siła żyły daleko, więc sprawy lokalne trzeba było rozstrzygać samemu.

Można by wskazać w historii naszego kraju momenty, w których potrafiliśmy podporządkować nasz indywidualizm sprawom wspólnym. Tak było w czasach zaborów, zwłaszcza w Poznań-skiem, podobnie w czasie II wojny światowej i nie inaczej w latach

1980/1982.

Polska samorządna lub inaczej samorządowa była również marzeniem w latach 1945-1989 kilku pokoleń. Dopiero rok 1989 umożliwił jego spełnienie. Mamy znakomitych wójtów, burmistrzów, również wielu pełnych pomysłów radnych, którzy potrafią zachęcić do wspólnego działania środowisko lokalne. Wygląd wielu miast i miasteczek, chociażby na Mazowszu, zmienił się korzystnie w ciągu ostatnich dwudziestu lat nie do poznania.

Zmieniła się również przestrzeń polityczna, w której funkcjonują biblioteki publiczne. Dotyczy to głównie miast. Jeszcze nie tak dawno w tej przestrzeni odbijała się przeszłość. Kościoły, klasztory, ratusze, zamki, pałace, uniwersytety, parki - wszystko to symbolizowało epokę, w której powstawały. Przestrzeń miejska była zabudowana z jakąś myślą przewodnią, celem, ideą. Plan zabudowy musiał uwzględniać położenie geopolityczne, a więc naturalne ukształtowanie terenu płaskiego czy górzystego, zalesionego lub od-

67