4552035410

84 Zofia Kaczorowska

wych i w Karpatach. Stosunkowo najpowszechniej i najczęściej notowane są skrajnie suche jesienie (2—8%).

Wśród skrajnie wilgotnych pór roku największe prawdopodobieństwo ich wystąpienia na terytorium całej Polski grupuje się jesienią (5—12%).

Nizina Śląska i Przedgórze Sudeckie odznaczają się największą kontra-stowością — tu bowiem występuje wysoka i wyrównana liczba jesieni skrajnie suchych (7 i 8%) i skrajnie wilgotnych (9 i 10%). W Karpatach i kotlinach podkarpackich natomiast stosunek skrajnie wilgotnych jesieni do tychże skrajnie suchych wynosi 3 : 1, na Pojezierzu Mazurskim nawet 4:1.

Zbadano przy pomocy kryterium z uwzględnieniem odpowiedniej liczby stopni swobody, istotność różnic w częstości występowania różnych kategorii niedoborów i nadmiarów opadu w roku i w poszczególnych porach roku.

Uważając pas wielkich dolin za region najbardziej charakterystyczny dla naszego kraju, przeprowadzono badanie istotności różnic w częstości występowania niedoborów i nadmiarów opadu między Polską środkową i pozostałymi 10 dzielnicami.

Dla rozkładu częstości w roku różnice są jedynie istotne między Polską środkową i Pojezierzem Mazurskim, dla pozostałych zaś dzielnic — nieistotne.

Analiza różnic w częstości różnych kategorii odchyleń sum opadów od średnich wieloletnich wśród pór roku wykazuje, że są one mniej wyraźne między Polską środkową i dzielnicami sąsiadującymi niż między centrum i peryferiami południowymi. Oba pojezierza różnią się istotnie (P < 0,05) od Polski środkowej tylko wiosną i jesienią, Nizina Śląska i Wyżyna Krakowsko--Częstochowska — wiosną i latem, Wyżyna Lubelska — jedynie wiosną, a Przedgórze Sudeckie—jesienią. Wszystkie dzielnice południowe — począwszy od kotlin i nizin podkarpackich a skończywszy na Podhalu — wyróżniają się wysoką wartością %² we wszystkich porach roku, świadcząc zatem o istnieniu wyraźnych różnic w kształtowaniu się częstości poszczególnych kategorii niedoborów i nadmiarów opadu w Polsce środkowej i południowej.

PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĘPOWANIA LAT I PÓR ROKU PRZECIĘTNYCH, SUCHYCH I WILGOTNYCH W POLSCE NIZINNEJ I W KARPATACH POLSKICH ORAZ

W CAŁEJ POLSCE

Analiza prawdopodobieństw pojawiania się pór roku o określonym stopniu niedoboru czy nadmiaru opadów w różnych dzielnicach Polski nie wyróżnia żadnej z nich pod względem niedostatku lub obfitości wód opadowych. Obraz jest pogmatwany i nieraz zaskakujący, uderza np. przewaga jesieni