4552035185

14 Zofia Kaczorowska

Mając współczynnik regresji a i wartość standardu 5, obliczono U ze wzoru:

U =

Wielkość U ma rozkład normalny, a więc z tablic tego rozkładu można odczytać prawdopodobieństwo wystąpienia takiej wartości U, jaka wypadła z obliczeń opartych na obserwacjach, z przyczyn przypadkowych. Jeśli to prawdopodobieństwo będzie małe, to zgodnie z regułą praktyczną, która głosi, że w praktyce zdarzenia z małym prawdopodobieństwem są niemożliwe, nie możemy uznać, iż taka wartość U, jaką zaobserwowaliśmy, może być przypadkowa, musi więc być istotna, a co zatem idzie: tendencja istnieje; odwrotnie, gdy to prawdopodobieństwo jest duże, różnicę możemy uważać za przypadkową i tendencji nie ma.

Wyniki obliczeń U dla poszczególnych stacji i odnalezione w tablicach rozkładu normalnego prawdopodobieństwa, z jakimi obliczone U mogą zachodzić z przyczyn przypadkowych, zestawiono w tabeli 2 i przedstawiono na rycinie 1.

Tabela 2

Współczynniki prostych regresji i ocena ich istotności. Okres od początku

obserwacji (1813—1878) do 1958

Stacja	a	U	Pr (£/) w %	Zależność *
Lębork	0,4	0,92	64,0	nieistotna
Koszalin	1.1	3,3	99,9	istotna
Szczecin		3,5	99,9	istotna
Olecko	1,6	2,15	96,8	istotna
Bydgoszcz		0,68	50,0	nieistotna
Poznań		0,4	31	nieistotna
Warszawa	-0,1	0,4	31	nieistotna
Zgorzelec		0,87	62	nieistotna
Wrocław	1,3	4,4	99,9	istotna
Racibórz		2,08	96,0	istotna
Kraków		0,94	65,0	nieistotna
Tarnów	-0,9	1,2	77,0	nieistotna

* Dla 90% stopnia ufności.

Jest rzeczą umowną ustalenie „stopnia ufności", tj. liczby leżącej na granicy prawdopodobieństw małych i dużych. Najczęściej przyjmuje się ją równą 0,01 lub 0,05. W badaniach meteorologicznych wobec dużej zmienności analizowanych wielkości można ją powiększyć np. do 0,1 lub 0,2. Jeśli przyjmiemy stopień ufności równy 0,1, to orzeczenie istotności może być fałszywe