4597125475

SUMĘ R 282

C

SŁOWO LUDU

STRONA 9

Nowy podział terytorialny będzie mogła wprowadzić tylko bardzo silna władza

Cicha walka o regiony

Za kilka ^dni    gotowa ocena stanu polskiej polrtyki regionalnej, przygotowywana przez zespół ekspertów, powo

łany przez wicepremiera G. Kołodkę. Do czerwca przyszłego roku zespół przedstawi rządowi koncepcję nowej polityki regionalnej- Zdaniem Józefa Winiarskiego, wicewojewody kieleckiego i członka zespołu, obecny układ wymaga gruntownych zmian. Dotyczy to także podziału administracyjnego kraju.

Tworzenie nowej koncepcji regionów ma bezpośredni związek ze staraniami naszego kraju o członkostwo w Unii Europejskiej. Chodzi o to, by stajać się jednym z krajów UE, Polska miała zbliżoną do tych państw struk-turę wewnętrzną.

Miarka dla Polski

Na zachodzie Europy polityka regionalna aikierowana jest przede wszystkim na zmniejszenie dysproporcji między regionami i pomoc w rozwoju poszczególnych obszarów. Zasada jest laka, że jeżeli w którymś z regionów produkl krajowy brutto przypadający na głowę mieszkańca jest mniejszy niż 75 proc średniego PKB w Unii, to obszar ten otrzymuje pomoc gospodarczą. Obecnie najczęściej korzystają z tego takie kraje jak: Portugalia, Hiszpania. Grecja oraz wschodnie landy Niemiec. Gdyby do tej miarki przyłożyć dzisiejszą Polskę, nie trzeba by dzielić krąju na województwa bardziej i mniej zasobne; wszystkie 49 kwalifikowałoby się do udzielenia wsparcia.

Eksperci z Unii narzekają na trudności z wyodrębnieniem w Polsce regionów zacofanych i dobrze rozwiniętych. Na pierwszy rzut oka paradoks; każdy przecież wic, te „ściana wschodnia" to bieda, a Wielkopolska - wręcz odwrotnie. Wskaźniki ekonomiczne potwierdzają tę obiegową prawdę, tyle, żc różnice nie są wielkie. Jak wynika z opinii naukowców, pracujących na zlecenie zespołu G. Kołodki. proporcje rozwoju cywilizacyjnego i przeciętnej zamożności województw najlepszych i najgorszych nie przekraczają w Polsce stosunku 2:1. W Meksyku, gdzie eksperci UE prowadzili podobne badania, relacja ta wynosi 9:1.

Interwencja Unii Europejskiej w regionach „odstających" obejmuje, oprócz niższego PKB. takie problemy współczesnych państw, jak restrukturyzacja przestarzałego przemysłu, wyrównywanie różnic w rolnictwie, a także pomoc dla regionów, w których przyrost naturalny jest niski lub ujemny Do wszystkich tych kategorii, może z wyjątkiem przyrostu naturalnego, nasz kraj pasuje jak ulał

Zespół, opracowujący koncepcję polityki regionalnej w Polsce, wyodrębni! już kilka najważniejszych spraw do załatwienia w trakcie procesu zbliżania się do Unii. Są wśród nich m.in.: opracowanie sposobów pomagania obszarom, na których wyraźnie widać zapaść, wycofywanie się na peryferie życia gospodarczego. Mówi się też o wy korzystaniu położenia geopolitycznego Polski Mamy siedmiu sąsiadów, jesteśmy krajem tranzytowym, regiony przygraniczne mogłyby na tym skorzystać, np. poprzez tworzenie stref wolnego handlu.

Kielecczyzna... różnie

Liczba ludności i powierzchnia dają Kiclecczyźnie miejsce w pierwszej dziesiątce polskich województw. W pierwszej piątce jesteśmy pod względem liczby bezrobotnych i liczby telefonów na stu mieszkańców. Końcówka tabeli jest nasza, gdy brać pod uwagę produkt krajowy brutto na mieszkańca, czy inwestycje w przeliczeniu na głowę.

Zwłaszcza ten ostatni wskaźnik jest zatrważający, a inwestycje decydują przecież o przyszłości. Trudno przy tym wytłumaczyć aź tak niską (43 miejsce w krąju) pozycję na liście największych inwestorów. Bo przecież centralne położenie, niezła infrastruktura, stosunkowo tania siła robocza, powinny przyciągać kapitał. Liczone przy pomocy kilkunastu kryteriów „warunki inwestowania" w poszczególnych województwach, dają Kiclccczy-źnie 14 pozycję w Polsce. Jednak aż połowa dużych przedsiębiorstw w regionie notuje straty. Potencjalnych inwestorów z zewnątrz, przynajmniej częściowo, powstrzymywać może trudny do przecenienia czynnik irracjonalny. siła stereotypu, bowiem województwo kieleckie nadal ma w opinii przeciętnego Polaka znacznie gorsze notowania, niżby to wynikało z racjonalnego rachunku.

Taki obraz regionu może mieć też wpływ na decyzje przy nieuchronnie nas czekającej zmianie struktury administracyjnej krąju. W dyskusjach nad założeniami programu regionalnego przeważa pogląd o utworzeniu nowych, silnych gospodarczo, „dzielnic". Są co nąjmmej cztery koncepcje podziału administracyjnego; mówi się o 12. 17, 25 - 35 i 49 województwach. W dwu pierwszych wersjach elementem reformy byłyby także powiaty. W wersji pierwszej nie ma Kielc jako stolicy jednego z regionów.

Kto silniejszy?

- W sytuacji, gdyby zrezygnowano z powiatów, powiązanych z dużymi, do pewnego stopnia samodzielnymi regionami, małe województwa nieuchronnie zaczęłyby tworzyć układy makro-regionalne - mówi wicewojewoda kielecki Józef Winiarski. - W zespole opracowującym koncepcję polityki regionalnej, przeważa jednak pogląd.

którego i ja jestem zwolennikiem, że nic miałoby to sensu. Elementami naszego przyszłego ustroju powinny być samorządowe powiaty i silne regiony.

W silnym regionie znacznie mocniejszą niż dotychczas pozycję miałby wojewoda, a także Sejmik Samorządowy, który mógłby się nazywać radą regionalną, a spełniać miałby funkcje lokalnego parlamentu. * Moim zdaniem, a także zdaniem większości członków zespołu, uczynienie kilka lat temu z wojewody urzędnika państwowego bez własnego budżetu i o ograniczonych kompetencjach, było błędem - mówi J. Winiarski.

-    Błędem było też rozbudowanie do kilkudziesięciu tzw. administracji specjalnych i pozbawienie reprezentacji samorządowców (sejmiku) uprawnień władczych.

W przyszłych regionach wyłaniana w wyborach bezpośrednich Rada Regionalna zatwierdzałaby (lub nic) zaproponowanego przez rząd wojewodę Region miałby swój, akceptowany przez Radę, budżet. - Zdaję sobie sprawę, że tego typu model może się kojarzyć z układem PRL-owskim, kiedy to WRN akceptowała wojewodę

-    mówi J. Winiarski. - Nie widzę jednak niebezpieczeństwa powrotu do tamtych mechanizmów. Istniałyby samorządowe gmina i powiat, region byłby natomiast czymś pośrednim, co można określić jako województwo rzą-dowo-samorządowe.

Koncepcje koncepcjami, ale sprawę przesądzi w znacznym stopniu polityka. W ramach koalicji (oczy się cicha debata, w której SLD chce powiatów i dużych regionów, a PSL nie widzi potrzeby tworzenia powiatów, ani likwidowania części z 49 województw. Istnieje więc niebezpieczeństwo, że przedłużać się będzie okres przejściowy. Poszczególne instytucje, np. baniu, tworzą struktury regionalne, bez żadnej gwarancji, źc w ślad za tym pójdzie podział administracyjny kraju Tzw. dużym miastom przyznaje się uprawnienia pokrywąjącc się mniej więcej z planowanymi kompetencjami powiatów. Reformuje się centrum administracyjne krąju, bez powiązania tego z reformą całości ustroju.

Eksperci są zgodni, że nową organizację terytorialną będzie mogła wprowadzić w Polsce tylko bardzo silna politycznie władza. To prawda. Ale czy może być władza jeszcze silniejsza ni/ dziś?

ARTUR POTACZALA

Drużyna Związku Stm-lcckiego w Nowej Słupi na święcie 3-majowym w 1936 lub 1937 roku.    Ze zbiorów Antoniego Ponikowskiego

„Pójdą strzelcy na Warszawę”

Z maciejówką w herbie

W poniedziałkowym numerze „Słowa Ludu” (27 X1.1995) zainteresowała mnie szczególna informacja pt. „Pójdą strzelcy na Warszawę". Trzy sprawy ważkie. moim zdaniem, wynikają z tej noty dla kieleckiej delegacji na III Krajowy Zjazd ZWIĄZKU STRZELECKIEGO w Warszawie. A więc mnogość organizacji młodzieżowych i poszerzanie ich szeregów jest rzeczą nader pożądaną. a szczególnie w dzisiejszej transformacji ustrojowej.

Druga sprawa - to tradycja i „korzenie". Cieszy mmc to. bo kiedyś jako miody chłopiec startowałem w tej organizacji w roku 1932 w Nowej Słupi, a później od roku 1934 rzucony na dalekie kresy wschodnie (prywatne gimnazjum księży salezjanów w Daszawic koło Stryja w dawnym woj. stanisławowskim), przez kilka lat przyswajałem sobie idee „Strzelca" w szkolnym hufcu i do tej pory przechowuję pamiątkową legitymację „Odznaki Strzeleckiej". Warto także wspomnieć, że Związek Strzelecki był przed ostatnią wojną szeroko roz

powszechniony n3 terenie Kielecczyzny. W Nowej Słupi od początku lat 30. działała prężna organizacja strzelecka, co dokumentuje zdjęcie z uroczystości 3-majowcj sprzed 60 lat. Założycielem i komendantem był Mieczysław Bulwilo-wicz - naczelnik więzienia na Świętym Krzyżu. (...)

1 ostatnia kwestia, to nadanie miastu Kielce przydomku „Strzeleckie", co stawia sobie delegacja zjazdowa Tu chyba mamy duże wątpliwości, bo już Stefan Żeromski nadal miastu trwale imię „Kiclce-Kleryków"

Proponuję więc pół żartem pół serio, sięgnąć do historii heraldyki, bowiem clcmcntysymbolikimoglysięzmieniaći wobec tego na miejsce litery CK - (Civi-tas Kielccnsis) - można wstawić pod koroną stylizowaną maciejówkę legionową. Nie wyszło nam kiedyś w Kielcach z tramwajem, może z herbem będzie łatwiej.

ANTON! PONIKOWSKI Nowa Słupia

700 711+DD

numer Twojego znaku Zodiaku

Józefina Pellegrinj autorka książki „Czytanie losu'* odkryje Twoją przyszłość

.

^Astrologiczny horoskop

mitości 0-700 71 482

TAROT s

0-700 71 481

1500 złl* Pilne!

^aj_ni^j3_za c: ena_ za jiajnowszy_telef on_ERKSSON. _STOP. Tylko, dla _

EL°^i^da.czy_ kuponów^ _STOP. _Lic z ba telefonów o rej an ic zonaSTOP^____

Możliwości nieograniczone . STOP._ Czas promocji : do 15 .XI.I_1.19[95^ CZAS STARTs._______________________________________________________

• cena netto

(tajSENTERm

informacja handlowa:    0 — 90    234567

1

Kupon rał>atowy - ERICSSON

mig i nazwisko:.................

nazwo firnyi......................

Adr ..............................

kod pocztowy / miasto: .........

tel,;...............................

liczba aparatów ograniczona

SL