Terytorialny podział, inaczej podział administracyjny to podzielenie całego obszaru kraju na jednostki podległe różnym organom administracji rządowej i samorządowej. Jednostkami terytorialnego podziału sąnp.: stany w USA, departamenty we Francji, kantony w Szwajcarii, prowincje w Kanadzie. W Polsce podstawowe jednostki terytorialnego podziału to gminy (administracja samorządowa), powiaty (administracja samorządowa) i województwa (administracja rządowa i samorządowa).
Ponadto rozróżnia się też terytorialne podziały pomocnicze (np. dla gmin wiejskich - sołectwa, dla gmin miejskich -dzielnice miejskie i osiedla) i terytorialne podziały specjalne (dla szczególnych dziedzin administracji państwowej, np. górniczej, leśnej, morskiej).
Aparat administracyjny
• aparat administracyjny tworzą wszystkie jednostki wykonujące funkcje administracji publicznej, niezależnie od tego, czy są one państwowe, samorządowe czy też nie
Można w bardzo różny sposób klasyfikować organy administracji.
/£ |
w zględu na usytuowanie w strukturze | ||||
Prezydent RP |
naczelne |
centralne |
terenowe | ||
(Rada |
rżąc |
owe |
samorządowe | ||
Ministrów, Prezes RM. ministrowie, kierownicy komitetów) |
ogólne (wojewoda) |
szczególne | |||
trzeba wyróżnić w sposób specjalny administrację państwową, ale nie rządową:
■ organy NIK,
■ KRRiT,
■ Rzecznika Praw Obywatelskich,
■ Rzecznika Praw Dziecka,
■ Krajowa Rada Sądownictwa,
■ organy NBP
■ administracja centralna podległa Sejmowi (Generalny Inspektor Danych Osobowych i Państwową Inspekcję Pracy)
■ ambasadorowie, konsulowie
Można wyróżnić z punktu widzenia kreacji:
• organy powoływane w drodze mianowania (nominacji)
o wojewoda
• organy powoływane w drodze wyborów (organy obieralne)
o prezydent miasta, burmistrz, wójt o zarząd powiatu
Z punktu widzenia budowy i obsady organy administracji dzieląsię na:
• jednoosobowe
• kolegialne
Z punktu widzenia zależności i autonomii organy administracji dzieląsię na:
• organy zdecentralizowane
o np, organy JST
• organy scentralizowane (podległe hierarchicznie)
o wojewoda
Z punktu widzenia wg imperium czyli zakresu kompetencji organy administracji dzieląsię na:
• decydujące
• doradcze • pomocnicze