81980

-wąsko - państwo aparatem władzy (jak u Engelsa) - państwo utożsamiamy z tym wszystkim, co robi rząd (wg koncepcji anglosaskiej), reguluje konflikty społeczne

• szeroko - paiistwo obejmuje ludność, terytorium, funkcjonalność, normatywność i instytucjonalizm; jest systemem obejmującym terytorium, ludność i zakres władzy, ftutkcje - urzeczywistnia interesy obywateli - organizuje podział dóbr i wartości.

Współcześnie autorzy dochodzą do wniosku, że paiistwo jest tematem kontrowersyjnym, definiuje się je na różne sposoby:

•    teoria organiczna - paiistwo jako całościowa organizacja posiadająca funkcje, cele i strukturę

•    teoria indywidualistyczna - państwo to zbiór organizacji urzędników administracji publicznej

•    teoria dycholomiczna - paiistwo przeciwstawione imtyiu organizacjom - paiistwo a jednostka, państwo a społeczeństwo.

-    funkcje nauki o polityce

1.    Funkcja opisowa (dcskrypcyjna) - zwraca uwagę na cele, pozwala wybrać to co najważniejsze z danej rzeczywistości

2.    Funkcja wyjaśniająca (eksploracyjna)- wyjaśnia powiązania przyczyny i skutku, odwołuje się do szerokiej wiedzy, kultury, historii

3.    Funkcja prognozująca (przewidywania) - opiera się na założeniu pewnej cykliczności. np. fala demokratyzacji, podstawą są dane demograficzne, statystyka

4.    Funkcja inslrumentalno-praktyczna (zastnsowawcza) - dostarcza wiedzy o tym, jak wygrać wybory, doradztwo polityczne, marketing polityczny, wiedza teoretyczna

-    problem metodologii nauk o polityce Metody badań:

-    historyczne (genetyczna, czynnik czasu)

-    statystyczne

-    stymularyjne (służy prognozowaniu)

-    systemowe

-    porównawcze

2. Państwo - poietie i definiowanie, Geneza i istota państwa;

Ewolucja pojęcia:

a)    starożytność - polis ( miasto państwo, gmina paiistwo ),    - Grecja, Civitas ( wspólnota ),

Res Publica - Rzym (imperium), później status np. Status Romanus.

b)    średniowiecze - Civitas (np. św Augustyn), regnum, term

c)    Pierwszy raz określenia paiistwo ( stato ) użył N. Machiavelli w Księciu 1532r. Było to pierwsze określenie całościowe. Wcześniejsze określenia odnosiły sie do formy rządów ( res publica ), wspólnoty ( civitas ), miasta państwa ( polis ) -określenie Macłiiavellego dość szybko się rozprzestrzeniło. ( estate, staad, estat itp.)

W dawnej Polsce słowo państwo oznaczało ziemstwo, lub kasztelanię. Na określenie państwa stosowano np. : Korono, Królestwo lub Rzeczpospolita (A. Frycz Modrzewski)

Łac. Staus źródłosłów innych nazw, w polskim - stan, dopiero w XVIII/XIXw. przyjęło się słowo paiistwo wcześniej tylko Rzeczpospolita. W znaczeniu Korona, Republika.

Max Weber definiuje państwo jako organizację, która posiada monopol na u^cie legalnych środków przymusu na danym terytorium. Paiistwo jest aparatem sprawowania władzy, ma monopol na jej sprawowanie, a władza ma charakter prawomocny. Paiistwo jest organizacja opartą na zasadzie terytorialnej, a nie więzach rodowych C2y krwi.

Cechy Weberowskiej koncepcji państwa:

-    Weber traktował paiistwo jako instytucję o charakterze po nad klasowym, ogólnonarodowym, która służy wszystkim, reprezentuje wolę narodu - jest to strażnik dobra ogółu, bezstronny arbiter,

-    nie jest instrumentem klasy panującej, jak twierdzili marksiści.

-    Paiistwo jest jedyną instytucją, która ma monopol na legalne użycie siły i przymusu, może ich użyć w majestacie prawa;

-    zwrócenie uwagi na biurokrację - paiistwo jest organizacją biurokratyczną, co jest specyficzne, biurokracja również jest gmpą ponadklasową. która powinna służyć dobni ogółu.

Dylematy wokół pojęcia państwo. Pojęcie typu państwa nie zawsze jest stosowane w literaturze zagranicznej. Typologia może być rozłączna i w jednym typie może zawierać się kilka typów państw. Podstawowe kryteria typów państw to : stosunki społeczno-ekonomiczne, stosunki polityczne, status publiczny ludzi w danym państwie. Paiistwo kapitalistyczne vs. paiistwo socjalistyczne.

2