4631369759

1186 M. WOJCIECHOWSKA, W. WASIAK

Reakcja sprzęgania wymaga zazwyczaj środowiska zasadowego Jednak odpowiednie pH zależy od stosowanego związku sprzęgającego. Schemat reakcji opisujących kolejne etapy w syntezie barwnika przedstawia Rysunek 1.

L

2NO?+    -*-2HN0₂^=^ 0=N—O—N=0 + H₂0

© ©

0=N—O—N=0 ....... ~ Q=N + O —N=C>

ArN = N—OH * H -► ArN = N + H_zO

(E)

III.

©*>

ArN-N

(F)    (G)

Rysunek 1. Procesy chemiczne zachodzące podczas syntezy barwnika azowego.

1 - generowanie jonów nitrozoniowych; II - mechanizm reakcji diazowania; Ul - mechanizm reakcji sprzęgania; (A) - jon nitrozoniowy, (B) - pierwszorzędowa amina aromatyczna, (C) i (D) - tautomcrycznc postaci N-nitrozopochodncj związku (A), (E) - sól diazoniowa; (F) - związek sprzęgający,

(G) - barwnik azowy

Badania nad syntezą barwników azowych prowadzone były w drugiej połowie XIX wieku między innymi przez Griessa [50] i Ilosvaya [51]. Reakcję syntezy związków azowych zastosowano w oznaczaniu azotanów(III) oraz ich prekursorów, tzn. związków ulegających przekształceniu w jony azotanowe(III) w wyniku reakcji hydrolizy, utleniania lub redukcji (np. azotanów(V)). Wnikliwe badania Ridera i Mel-lona [52] wyjaśniły zasadnicze warunki zapewniające wysoką wydajność reakcji.