4631369770

1192 M. WOJCIECHOWSKA, W. WASIAK

Ilosvaya, polegającą na zastosowaniu 4-NAN oraz kwasu chromotropowego przedstawili w swym opracowaniu Kumar i wsp. [67]. Posłużyła ona do oznaczenia tlenku azotu(r/), po jego przejściu w jony NO' w alkalicznym roztworze arsemanu(III). Otrzymany barwnik azowy zachowywał stabilność barwy przez 48 godzin, a zaproponowana metoda pozwoliła na oznaczenie NO' poniżej 0,02 pg ml'¹.

2. WSPÓŁCZESNE MODYFIKACJE METODY GRIESSA-ILOSYAYA - PRZYSTOSOWANIE DO ANALIZY ŚLADOWEJ

Współczesne modyfikacje metody Griessa-Ilosvaya dotyczyły już nie tylko stosowanych reagentów, ale również łączenia tej metody z różnego rodzaju sposobami wzbogacania (zatężania) produktu otrzymanego w wyniku dery watyzacj i oraz wprowadzenia szybkich technik analizy przepływowej.

2.1. METODY EKSTRAKCYJNE

W przypadku wzbogacania związków azowych przed pomiarem spektrofoto-metrycznym, znamienną rolę odegrała jedna z najstarszych metod ekstrakcji w układzie ciecz-ciecz (liquid-liquid extraction LLE). W procesie ekstrakcji barwnika azowego do fazy organicznej, duże znaczenie miała budowa jego cząsteczki. Obecność hydrofilowych grup funkcyjnych w którymkolwiek komponencie reakcji dia-zowania lub sprzęgania ograniczała efektywne przejście związku azowego do fazy organicznej. Z kolei synteza barwnika azowego zachodząca w środowisku wodnym wymagała użycia związków rozpuszczalnych w wodzie. Proces ekstrakcji wymagał kompromisu w doborze odpowiednich związków. Foris i Sweet [68] przeprowadzili syntezę barwnika używając tylko jednego reagenta: 8-aminochinoliny, a następnie ekstrahowali go za pomocą/?-heptanolu. Procedura obejmowała 10 minut diazowa-nia w temperaturze pokojowej oraz 20 minut sprzęgania w temp. 60°C, ale uproszczenie stanowił fakt, iż zarówno jeden jak i drugi etap reakcji przebiegał w środowisku kwaśnym o pH ok. 2. Produkt ekstrahowano z roztworu wodnego do rozpuszczalnika organicznego w optymalnym zakresie pH (5,0-6,2), uzyskując 8-krotne zatężenie. Wraz ze zmianą fazy nastąpiło przesunięcie analitycznej długości fali z 505 do 465 nm. Postępowanie powyższe pozwoliło na oznaczenie 0,0125-0,4000 jig ml'¹ NO'.

Wśród rozpuszczalników organicznych, stosowanych w ekstrakcji barwników azowych, były między innymi u-butanol [69], chloroform [70] i tetrachlorck węgla [71]. Bardziej złożony przypadek stanowił ostatni z wyżej wymienionych przykładów. Przed etapem ekstrakcji następowało utworzenie pary jonowej pomiędzy dodatnio naładowanym barwnikiem azowym (SAM-NEDA) a anionem u-dodccylo-benzenosulfonowym. Metoda ta z powodzeniem została zastosowana w śladowej analizie azotanów(III) w wodzie słodkiej, jednakże napotkała na pewne ograniczę-