4631369910

1046 L. KORZYCKA

anionorodnika ponadtlenkowego (0₂ ’)• Wzrost stężenia tego jonu prowadzi do reakcji z NO czego skutkiem jest biologiczna biodegradacja tlenku azotu. Straty w stężeniu NO powstają nic tylko w warunkach stresu oksydacyjnego ale także mogą wynikać z reakcji NO z produktami pcroksydacji komórkowych lipidów [32J. Problem powstawania tolerancji powoduje ograniczenia w terapii lekami o budowie organicznych azotanów, stymuluje to ciągle poszukiwania nowych klas donorów NO [33-35]. Rezultatem tych poszukiwań jest otrzymanie nowej klasy donorów NO w grupie niesteroidowych leków przeciwzapalnych [36).

ORGANICZNE AZOTYNY

R-O-N-C)

Są to estry kwasu azotawego i alifatycznych, rzadziej aromatycznych alkoholi. Najlepiej dotychczas poznanym i przebadanym klinicznie jest azotyn amylu (azotyn izopentylu).

CHo

H₃C—CH₂ C -O N O

CH₃

azotyn amylu

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że związki należące do tej grupy, podobnie jak sam NO, mogą być podawane drogą wziewną. Należy podkreślić, że działanie naczyniorozszcrzającc azotynów jest silniejsze niż działanie odpowiednich estrów azotanowych, są one także bardziej podatne na hydrolizę zasadową [37). Jednakże w buforach wodnych o pH 7,4 hydroliza przebiega stosunkowo wolno i prowadzi do utworzenia jonu N0₂ i odpowiedniego alkoholu (równanie 0).

Transformacja NO^- do NO wymaga jcdnoelcktronowej redukcji. Uwalnianie NO z organicznych azotynów może przebiegać na drodze reakcji z grupami sullhy-drylowymi. Aktywnymi związkami pośrednimi tego procesu są.Y-nitio/otiole. Doświadczalnie wykazano, żc szybkość uwalniania NO jest funkcją szybkości tworzenia się i metabolizmu uczestniczących w procesie ói-nitrozotioli [3K, 39 j. W odróżnieniu od organicznych azotanów, generowanie NO nie zależy od rodzaju tiulu. Odzwierciedla to łatwość, z jaką azotyny alkilowe wywołują reakcję nitrozowania w fizjologicznym pH. W reakcji z nuklcofilami takimi jak tiule i aminy zachodzi ilościowe tworzenie się 5-nitrozotioli i /'/-nitrozoamin (równanie 7 i b), a w reakcji z alkoholami powstają nowe estry azotynowe (równanie 9) [40].