4631370387

406 J. KOWALSKI, J. PŁOSZYŃSKA, A. SOBKOWIAK

wartość procentowa powstającego 2-metylo-l,4-naftochinonu) wynosi 60% w pierwszym procesie i 90% w drugim. Jednak konieczność zastosowania stosunkowo dużych stężeń nadtlenku wodoru (60% w pierwszym wypadku i 85% w drugim) czyni te metody nieakceptowalnymi ze względu na bezpieczeństwo. Zastosowanie peroksosiarczanu potasu (KHSO_s) jako utleniacza w katalizowanym rozpuszczalnymi w wodzie kompleksami żelaza(II) i manganu(II) z porfirynami procesie utleniania 2-metylonaftalenu prowadzi do powstania prawie równomolowych ilości 2-metyIo-l,4-naftochinonu i 6-metylo-l,4-nafto-chinonu [15].

Użycie tlenu cząsteczkowego jako utleniacza związków organicznych jest bardzo pożądane zarówno z powodów ekonomicznych, jak i ochrony środowiska. Jest on bowiem dostępny i tani, a produktem ubocznym procesu utleniania jest woda. Tlen cząsteczkowy jako utleniacz nie został zastosowany do utleniania 2-metylonaftalenu, lecz do 2-metylo-l-naftolu [16-18].

ml4

Związek ten był utleniany w fazie organicznej (chloroform, heksan, hep-tan) z wykorzystaniem katalizy międzyfazowej. Katalizator — heterolityczne kwasy molibdeno-wanado-fosforowe (H₃₊„PMo₁₂_„V„O₄₀, n - 1-4) — był rozpuszczalny w wodzie. Produkt reakcji — 2-metylo-l,4-naftochinon — pozostawał w fazie organicznej, skąd po rozdzieleniu faz był wydzielany. Zredukowany katalizator pozostający w fazie wodnej był utleniany tlenem cząsteczkowym w temp. 100 °C.

H_mHPMo-V + m/40₂-HPMo-V + m/2H₂0,

HPMo-V = H_3+nPMo₁₂__nV_nO₄₀, (n = 1-4).    ⁽³⁾

Proces przebiegał z wydajnością 70-80%, nie stwierdzono występowania 6-me-tylo-l,4-naftochinonu, jednak procesy dimeryzacji 2-metylo-l-naftolu prowadziły do powstania produktów ubocznych.

Innym sposobem syntezy witaminy K₃ jest wykorzystanie reakcji Diel-sa-Aldera. Addycja buta-l,3-dienu i metylo-p-benzochinonu daje 2-metylo-