360 J. KUDUK.-JAWORSKA
weszły do praktyki klinicznej, [1 i lit. cyt., 19, 20], lecz obydwa wykazują znaczne mankamenty, w szczególności nefro- i neurotoksyczność [21, 22, 24 i lit. cyt.], których być może będą pozbawione inne ich analogi, znajdujące się obecnie w badaniach przedklinicznych [1 i lit. cyt., 19, 20, 23, 25]. Oprócz pochodnych nitroimidazoli, obiektem badań i nadziei są inne grupy związków, np. pochodne nitrochinolin [26], niektóre amidy [27], lapachol, flawony, nit-roimidazolowe pochodne estradiolu o właściwościach wiązania się z bogatymi w receptory estrogenowe nowotworami [24 i lit. cyt.].
4. WSPÓŁDZIAŁANIE PROMIENIOWANIA I ZWIĄZKÓW METALI
Substancji modulujących biologiczne efekty promieniowania jonizującego poszukuje się nie tylko pośród związków organicznych. Wydawało się, że dogodnymi czynnikami wzmacniającymi efekty popromienne powinny być związki metali. Ich sole i kompleksy mogą wszakże wykazywać: (1) odpowiednie właściwości redoksowe, a zwłaszcza powinowactwo do elektronu i zdolność do jednoelektronowych redukcji, (2) reaktywność w odniesieniu do grup tiolowych oraz (3) zdolność do tworzenia wiązań z DNA i utrwalania jego uszkodzeń [1 i lit. cyt., 28, 29]. Dodatkowo inspirującą rolę odgrywały pomyślne informacje o synergistycznych efektach obserwowane w badaniach klinicznych nad kojarzonym stosowaniem promieniowania i znanych cytostatyków, zawierających metal, takich jak cisplatyna lub karboplatyna.
NHi. |
Cl |
nh3 Cl |
Rt | ||
nh3 |
Cl |
ci nu |
cisplatyna transplatyna
LEK
1-C3H7NH2
OH
iproplatyna
LEK
karboplatyna
LEK
Rys. 3. Związki platyny wzmacniająco efekty promienioterapii