4656879025

człowiek dobrze wychowany, dziecko agory i oświeceniowych salonów, nie porusza kwestii osobistych. Jak czytamy w książce o Pon-ge’u: „Każdy filozof odrzuca idiom swojego nazwiska, swojego języka, okoliczności swojego życia, przemawiając pojęciami i powszechnika-mi, które z konieczności nie należą do imienia własnego i jednocześnie są niewłaściwe i nieczyste (impropres).”^1B

Dekonstrukcja, czyli sztuka odczytywania palimpsestu znaczeń ledwie artykułowanych (przypomnijmy Wittgensteina piszącego: „Filozofując dochodzi się w końcu do tego, że chciałoby się już tylko wydać jakiś dźwięk nieartykułowany”¹⁹), przemawia głosami obcych, bezdomnych zamieszkujących dworce emigrantów pozbawionych prawa azylu, tych wszystkich, których akademicki dyskurs zwykł był nazywać „barbarzyńcami”, którzy napłynęli z prowincji, spoza granicy i mówią każdy o szczegółach geografii swojego kraju. Oto, jak rozumiem etyczne działanie mechanizmu differance jako zasady przyjaźni, które Derrida tak przedstawia w swoim głośnym eseju: „[...] nie rządzi niczym, nad niczym nie panuje i nie sprawuje nigdzie władzy. Nie pisze się dużą literą. Nie tylko nie ma swojego królestwa, ale sama szerzy dywersję we wszelkim królestwie.”²⁰ Filozofia Derridy jest formułą ekonomii, w której to, co „moje” i „własne”, to, co „domowe” i co automatycznie zostaje wzbronione wszelkiemu Obcemu, i czego tak agresywnie bronimy przed Drugim — zostaje nagle gościnnie otwarte na przestrzał. Cytując Hólderlina, powiedzmy, iż differance „gościnnie otwiera / Drzwi / Nawet całkiem ubogiego domu”²¹.

Filozof jest więc teraz mędrcem regionalnym, prowincjonalnym, dalekim od salonowej wiedzy abstraktów, lub takim, który podczas uczonej debaty w filozoficzno-literackim salonie — jak czyni to sam Derrida w La verite en peinture — zagłębia się w skomplikowanym rysunku liści akantu na ramie obrazu wiszącego nad głową mówcy. Mądrość dekonstrukcji jest mądrością „obok” i nie „na temat” (Ponge opowiada o pewnej fascynującej rozmowie z przyjacielem, w której trakcie odrzucony niedbale ręcznik opada na wieszak tak, iż staje się

¹⁸    J. Derrida: Signiponge / Signsponge..., s. 33.

¹⁹    L. Wittgenstein: Dociekania filozoficzne. Przeł. B. Wolniewicz. Warszawa, PWN, 1972, af. 261.

²⁰    J. Derrida: Różnią..., s. 402.

²¹    F. Hólderlin: Patmos. W: Hólderlin: Poezje wybrane. Przeł. M. Jastrun. Warszawa 1964, s. 101.

11