4962383833

i większą wydatność energetyczną oraz ilościową zakładu. Kalkulacyjne ceny za 1 m³ gazu będą tu zatem z reguły wyższe, niż podane w tabeli dla węgla. Ponieważ z drugiej strony dostosowanie gazu ziemnego wymaga nowego przekonstruowania palników, palenisk etc., więc jest tu wdzięczne pole dla praktycznych badań przemysłowych.

Między wyznaczonemi w ten sposób analitycznie cenami kupna-sprzedaży przyjęta bvć musi wogóle pewna rozpiętość, jeżeli przemysłowiec ma się danem zagadnieniem zainteresować nietylko platonicznie. jak ta rozpiętość rozdzielona zostanie między producenta i konsumenta, względnie producenta, pośrednika i konsumenta, pozostawić trzeba ich nerwowi przemysłowemu. W każdym razie producent otrzymać musi poza zyskiem od sprzedaży gazu loco kopalnia, jeszcze zysk od jego transportu, (zbierając kapitał na rozbudowę tego drugiego przedsiębiorstwa), konsument zaś zainteresowany być musi ekonomicznie w zmianie paliwa. ¹)

Przy wstępnej kalkulacji zasięgu rurociągu, t. j. pytania, jaką jest najmniejsza ilość gazu, którą trzeba pobierać w jednostce czasu, aby dany rurociąg, X—km długi, się opłacał, — można z porównania tabeli 2) i 4) przyjąć przybliżoną zasadę: z uwagi na miał węglowy musi rurociąg przetłaczać conajmniej tyle m³/min, ile km jest długi. — Jeżeli jednak wchodzą w rachubę zastosowania technologiczne lub dobry węgiel (kostka, orzech), to wytrzymują z nim konkurencję przy wielkich odległościach rurociągi dymenzjonowane nawet na znacznie mniejsze ilości gazu, co przedstawia wykres 5. Pewną rolę gra tu izż rozporządzalne

				—
02 0		4 06 08

'f - mpc łck>yłorzysłQ,n/(l A

Wykres 5.

ciśnienie gazu na szybie, większą natomiast uzyskanie korzystniejszej ceny kupna gazu loco kopalnia n. p. 1.75 lub 1.5 gr/m³ zamiast 2 gr/m⁸.

Wykres powyższy poucza, jak można pewne mało zachęcające zagadnienie gazowo-transporlowe zamienić jednak na „dobry interes".

III.

Zajmiemy się z kolei pojemnością Podkarpackiego rynku gazowego. Do niedawna jeszcze brakowało statystyki, na podstawie której określićby można prawdopodobne zapotrzebowanie gazu ziemnego. Przy kalkulowaniu opierano się raczej na czuciu, popełniając grube błędy, i wyolbrzymiając przeważnie zapotrzebowanie. Dopiero w r. 1928 opracował z ramienia Polskiego Komitetu Energetycznego, inż. Wł. Kołodziej, bilans energetyczny Zagłębia Jasielsko-krośnieńskicgo za rok 1927¹).

Część dat odnoszących się do Województwa Stanisławowskiego, które były potrzebne dla niniejszego referatu, dostarczyła ad hoc zorganizowana chociaż więcej ogólna, ale nie mniej cenna ankieta. (64 odpowiedzi). Wreszcie ogólne dane dla Lwowa zebrano na podstawie bezpośrednich informacyj około trzydziestu zakładów przemysłowych.

Przy przeliczaniu rocznego. zużycia gazu, podawanego w odpowiedziach ankiety paliwowej, stosować można następujące mnożne tonn paliwa na tysiące m³ gazu: 1.14 dla ropy, 0.9 dla koksu, 0.77 dla orzecha i węgla grubego, 0.7 dla miału i 0.28 dla drzewa. Bezpośrednie przeliczenie tonn paliwa rocznie, na m³ gazu w minucie, daje za dużo ułamków, gdyż 1 m³/min. gazu, to ekwiwalent około 70 wagonów węgla rocznie, a odbiorców zwyż 1 m³/min jest nie wiele. Zużycie gazu ziemnego elektrowni, pędzonej motorem gazowym, przerobionym ewentualnie z motoru ropnego Diesla, przyjmowano na 0.6 m³/KWg. W silniku gazowym daje więc 1 m³/min moc 100 KW, w maszynie parowej około 100 KM.

Znając odległość pewnego miasta od najbliższego źródła gazu ziemnego, oraz opracowane na podstawie ankiety prawdopodobne zapotrzebowanie gazu, przy pewnym przyjętym spółczynniku obciążenia ruro-ciągu, — można skalkulować dolną cenę jednostkową gazu, a przez porównanie jej z lokalną ceną węgla ocenić, czy dany projekt jest przemysłowo realny, czy nic. Ponieważ gaz ziemny ma z reguły na szybie dostateczne ciśnienie, więc ułatwia orjentację, jeżeli się oblicza cenę jednostkową gazu dla kilku średnic, i najodpowiedniejsze warunki, szczególnie co do ciśnienia w rurociągu, wciąga potem do porównania z węglem. Omówimy po kolei kilka możliwości przemysłowych rurociągów dalekosiężnych.

A) Kałusz. Odległość od Daszawy około 50 km. Maksymalne zapotrzebowanie gazu około 30 m³/mi. Obciążenie prawie stałe, prawdopodobny spółc2ynnik wykorzystania rurociągu 0.80. Głównym konsumentem jest „TESP“, drobnym może być browar Miihlsteina (około 2 m³/min), natomiast elektrownia, 2 warsztaty mechaniczne, etc. nie wcliodzą zupełnie w rachubę, (około 0.1 m³/min). Przy przyjęciach, podanych w części I, otrzymujemy następujące alternatywy:

*) Przemysł Naftowy Nr. 17 i 18, 1929 r. i „Przegląd Techniczny Nr. 7 i 8 z 1930 r.

1

Przypominam zawsze aktualny referat śp. Inż. Władysława Szaynoka : „Rentowność przemysłu ga2U ziemnego¹ —