4962383863

Str. 216

„PRZEMYSŁ NAFTOWY*

Zeszyt 9

100 . ^.P^p° -^{ln Pp} -100. —^łis

In Ppo

przyczem przyjmiemy pi = 1 ata.

Tabela 11) podaje powyższe wartości dla obu

Tabela II

X =	0	0.30	0.50	0.80	» 1
a) L = 50 kin	100	76	24	8	0 1	[^%l
b) L = 100 km	100	38	22	7	0 J

— In Yp*ko + X-(p*_Po p-ko) In pp₀

omówionych pizykładów. Przyjęto pk_c — 1 ata, aby dla x = 0 otrzymać 100%. Straty te, biorąc procentowo, są więc dosyć znaczne ; pizeliczone jednak jako roczne koszty i porównane z całkowitemi rocznemi kosztami amortyzacji i ruchu dają wartości zaledwie kilkoprocentowe.

--oo--

Inż. Władysław KOŁODZIEJ Mechan. Stacja Doświadczalna

O racjonalną metodę mierzenia gazu ziemnego.

Z prac Laboratorjum Maszynowego i Mechanicznej Stacji Doświadczalnej Politechniki Lwowskiej.¹)

S lwa są czynniki, które uczyniły problem mierzenia gazu ziemnego ważnym: 1) gaz jest cenną formą cncrgji o ograniczonym zapasie, którą z uwagi przedewszystkiem na interes własny przedsiębiorstwa i dobro ogółu, należy racjonalnie gospodarzyć; 2) gaz jest przedmiotem handlu.

Rozważania nad racjonalną metodą mierzenia gazu ziemnego oprzeć należy na krótkiej choćby charakterystyce obecnego stanu rzeczy. Polski przemysł gazu ziemnego opiera się na czterech głównych grupach złóż gazowych: zagłębie Krośnieńsko-jasiel-skie, zagłębie Borysławskic, Daszawskic i Bilkowskie.

Pierwsze, najstarsze jest dostatecznie rozbudowane. Gaz wyprodukowany na kopalniach tłoczy się do państwowego gazociągu, skąd rozprowadza się go odgałęzieniami do konsumentów, rozrzuconych wzdłuż litiji gazociągu. W eksploatacji gazu w tern zagłębiu występują trzy czynniki: producent, państwo jako towarzystwo transportujące i konsument. Tego rodzaju układ wymaga dwukronego mierzenia tej samej ilości gazu: raz między producentem a zarządem państwowego gazociągu dla ustalenia ilości gazu oddanego do gazociągu, drugi raz między zarządem a konsumentem dla ustalenia ilości konsumowanego gazu. Obie te ilości, produkcji i zużycia musiały się z sobą zgadzać i tu prawdopodobnie tkwi przyczyna, że w tern zagłębiu zastosowano zasadę mierzenia gazu zwężeniem przekroju, a więc metodę, która dla przemysłowego pomiaru wielkiej ilości gazu uchodzi za najodpowiedniejszą. Jako zwężenie przekroju stosuje się tutaj kryzy estro-brzeżne, lokalnej konstrukcji, sprawdzane przez osobę prywatną, mającą zaufanie wymienionych wyżej czynników.

Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja w zagłębiu Borysławskicm. Zasadniczą różnicę s anwi tu brak wspólnego gazociągu, do którego oddawano-by całą ilość gazu, co jest główną cechą zagłębia Krośnieńsko-jasielskiego. Charakter)stycznemi d a zagłębia Bor>s’awskiego są małe kompleksy ga owe, skupiające się koło gazoliniarni. Kompleks taki obejmuje kilka szybów produkujących gaz, z których ten

*) Z prac Lab. Masz.: Mierzenie gazu ziemnego, „Przemysł Naftowy" 7 r. 1929, zeszyt 1.

ostatni jest ssany pompami obrotowemi albo tłokowani do tak zwanej gazowni, skąd jest przetłaczany zwykle temi samcmi pompami do gazoliniarni, Stamtąd, po odgazolinowaniu, odchodzi do miejsc konsumpcji, któremi są najczęściej kotłownie. Układ taki podyktowany jest koniecznością odgazolinowania gazu. Ze względu na to, że w większości szybów gazowych tego zagłębia eksploatuje się również ropę, i ze względu na dość długie a nic zawsze szczelne rurociągi ssące, gaz borysławski zawiera powietrze w różnych ilościach. Przy omawianym układzie ustala się produkcję poszczególnych szybów na podstawie sporadycznych pomiarów, wykonywanych w pewnych odstępach czasu rurką spiętrzającą, połączoną z mikromanometrem Krelha, przyjmując, że przez cały okres czasu między jednym a drugim pomiarem płynęła ta sama ilość gazu o ustalonem przy pomiarze zanieczyszczeniu powietrzem. W punkcie centralnym, najczęściej między gazownią a gazoliniarnią, mierzy się sumę produkcji miernikiem anemometrowym Kotary. Konsumpcję niczawsze się mierzy, a jeżeli się mierzy, to także miernikiem Rotary. Oczywiście tak punkt pomiaru produkcji, jak i konsumpcji • może być punktem kupna-sprzedaży, zależnie od tego,- czy jedno czy więcej przedsiębiorstw składa się na taki kompleks gazowy. W tych wypadkach miernik Rotary jest korygowany rurką spiętrzającą przy udziale obydwu stron zainteresowanych, które na podstawie poczynionych pomiarów ustalają korrekturę miernika za dany okres czasu. Podstawa prawna tej metody znajduje się w okólniku Urzędu Górniczego.

Najpoważniejszy kompleks gazowy w borysław-skiein zagłębiu tworzy sieć gazociągów S. A. „Ga-zolina". „Gazolina⁴¹ skupuje gaz z poszczególnych szybów i ściąga go do swoich gazoliniarni, a s am-tąd tioczy do wspóln go gazociągu opałowego, który rozprowadza gaz konsumentom. Kompleks ten jest do pewnego stopnia kombinacją typu Krośnieńsko-jasielskiego i boryslawskiego. Na rynku gazowym w Borysławiu jest także gaz das-awski doprowadzony do Borysławia przez „Gazo!inę^<?. Sprzedawany on jest konsumentom jak dotąd na tych samych warunkach pomiarowych, jak i gaz borysławski. — „Gazolina" wprowadza obecnie dokładniejsze metody mierzenia gazu.