4962384074

SPECJALIZACJA BIBLIOTEK 195

cepcję pionu wypełnić merytoryczny treścią w postaci zaplanowania ich specjalizacji ⁶.

Niemniej jednak wydaje mi się, iż koncepcja pionów, jako zacierająca przejrzysty obraz jednolitej sieci bibliotek naukowych, powinna być zarzucona z chwilą opracowania planu specjalizacji bibliotek w skali krajowej.

Kto u nas ma opracować taki plan ogólnopolski? Nie mamy, jak wiadomo, organu urzędowego zajmującego się całością bibliotek naukowych i koordynującego ich pracę. Sprawę planu specjalizacji musiałyby na razie podjąć d we wspólnych dyskusjach wypracować te instytucje, które reprezentują duże zespoły bibliotek naukowych, jak Komisja dla Spraw Bibliotek Rady Głównej, Komisja Biblioteczna PAN, może też powstająca Sekcja Bibliotek i Czytelnictwa Rady Kultury i Sztuki.

Planowa specjalizacja bibliotek naukowych jest logicznym następstwem specjalizacji współczesnej nauki. Zrozumieli to nasi koledzy bibliotekarze w innych krajach i, uwzględniając swe specyficzne warunki i możliwości, przystąpili do rozwiązywania tego zagadnienia. Omówiono już osiągnięcia bibliotekarzy radzieckich (Rybicki). Dla uzupełnienia obrazu w tej dziedzinie przedstawię po krotce, jak potraktowano zagadnienie specjalizacji bibliotek naukowych w kilku innych krajach Ameryki oraz Europy Zachodniej.

W rezultacie inicjatywy bibliotekarzy amerykańskich 62 biblioteki naukowe zawarły porozumienie w przedmiocie specjalizacji na odcinku gromadzenia literatury zagranicznej ujęte w formę planu, który od miejscowości Farmington w stanie Connecticut, nazwano Planem Farmingtońskim (Farmington Plan). Jest on realizowany od 10 lat i zapewnia nauce i technice amerykańskiej dopływ pełnej dokumentacji naukowej ⁷.

Początek Planu Farmingtońskiego kojarzy się szczególnie z pamiętną dla nas datą 1 września 1939 r. (when Germany invaded Poland). Już wówczas bibliotekarze amerykańscy jasno uzmysłowili sobie jednostronność swojej polityki gromadzenia zbiorów, realizowanej w ramach poszczególnych bibliotek. Gdy rząd federalny oraz różne departamenty zażądały od bibliotek materiałów, dotyczących krajów Europy Wschodniej oraz Dalekiego Wschodu, okazało się, że

* St. Konopka: Biblioteki lekarskie specjalizują się w poszczególnych działach naukoioych. Służba Zdrowia R. 4: 1952 mr 10 s. 5.

⁷ E. E. Williams: Farmington Plan Handbook. 1953 s. 9.