Naprężenie ścinające
Siła F przyłożona do powierzchni A (powierzchnia styku między górną płytą i cieczą) wywołuje przepływ w warstwie cieczy. Prędkość przepływu zależy od wewnętrznego oporu cieczy tzn. od jej lepkości Szybkość ścinania
Naprężenie ścinające t powoduje, że przepływ cieczy zachodzi w specyficzny sposób: Największa prędkość przepływu vmax występuje tuż przy poruszającej się powierzchni płyty. Prędkość przepływu w kolejnych warstwach cieczy jest coraz mniejsza. Spadek prędkości wzdłuż szerokości szczeliny między płytą ruchomą i nieruchomą y, nazywamy szybkością ścinania i matematycznie określamy jako pochodną:
y = dv/dy [s‘ ]
Można zapoznać się z następującymi pojęciami:
lepkość dynamiczna, lepkość kinematyczna, jednostki, krzywe płynięcia i krzywe lepkości, klasyfikacja cieczy. 4
Przykłady substancji stosowanych jako zagęstniki (substancje konsystencjotwórcze, dodatki reologiczne) oraz polimery filmotwórcze
Wodę lub olej - ciecze występujące w większości form kosmetycznych możemy zasadniczo zaliczyć do cieczy newtonowskich spełniających prawo Newtona. Natomiast układy koloidalne, emulsje, zawiesiny wykazują najczęściej własności reologiczne charakterystyczne dla cieczy lepkosprężystych, nienewtonowskich. Substancje zagęszczające, które w dużej mierze odpowiadają za właściwości cieczy nienewtonowskich, umożliwiają otrzymywanie względnie trwałych zawiesin, nie ulegających sedymentacji, układów tiksotropowych, żeli. Pomiary reologiczne są bardzo użyteczne przy ustalaniu wewnętrznej struktury oraz trwałości kosmetyku. Są też niezbędne przy projektowaniu aparatury. Ponadto substancje zagęszczające mogą pełnić w recepturze dodatkowe role związane z ich właściwościami fizykochemicznymi lub działaniem biologicznym. Większość substancji zagęszczających umieszczono w tabeli pt.: Classification of water soluble polymers 5
Toniki, lotiony
Są to zazwyczaj przezroczyste, ciekłe produkty kosmetyczne stosowane do zmywania powierzchni skóry w celu oczyszczenia i rozprowadzenia substancji biologicznie czynnych o korzystnym działaniu na skórę (np. związki o lekko kwaśnym pH, nawilżające, ściągające). Ułatwiają one utrzymanie skóry w dobrej kondycji.
Podstawowe informacje na temat w/w form zawiera rozdział z podręcznika New Cosmetic Science3
Żele
Zgodnie z definicją żele powstają z liofilowego zolu, gdy cząsteczki zolu wiążą całą fazę ciągłą w półsztywną galaretę. Ze względu na własności reologiczne możemy podzielić żele na dwie grupy mocne (strong) i słabe (weak). Mocne żele zachowują się jak ciała lepkosprężyste, przypominające bardziej ciała stałe niż ciecze i pod wpływem przyłożonego naprężenia ulegają odkształceniu, a po przekroczeniu pewnej wartości naprężenia - mechanicznej destrukcji. Słabe żele pod wpływem przyłożonego naprężenia zaczynają płynąć jak typowe ciecze.