Elżbieta KAMPA
Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu
Od lat dziewięćdziesiątych obserwujemy zmiany we wszystkich dziedzinach życia społeczno-gospodarczego, a więc i w systemie oświaty i szkolnictwa wyższego, w sposobach finansowania nauki, kultury, w tym także bibliotek. Zmieniły się akty prawne dotyczące funkcjonowania bibliotek i prawo okołobiblioteczne. Ważne znaczenie dla ukierunkowania działalności bibliotek miało wejście Polski do Unii Europejskiej i w konsekwencji kontakty z krajami Unii oraz wymiana doświadczeń bibliotekarzy. Niepoślednie znaczenie mają także dokumenty mówiące o kierunkach rozwoju bibliotek, m.in. Manifest bibliotek publicznych IFLA/UNESCO1.
Zdajemy sobie dzisiaj pytanie: jak zmieniająca się rzeczywistość znajduje swoje przełożenie na pracę bibliotek i bibliotekarzy? W jakiej mierze zmiany dotyczą wszystkich sfer działalności bibliotecznej, wszystkich rodzajów bibliotek i bibliotekarzy, a także w jakim stopniu my, bibliotekarze, dostrzegamy konieczność zmian?
Prof. Jacek Wojciechowski, znany z krytycznych i dosadnych opinii, twierdzi: „Akceptuje się w społeczności model «bibliotekarki - mrówki» z nastawieniem,
n _
żeby robić «swoje», a wszystko zostanie po staremu” . Zdaniem prof. Wojciechowskiego, źródłem tych stereotypowych i przestarzałych opinii jest utrwalanie tego modelu sprzed lat kojarzonego z brakiem innowacyjności i „księgocentryzmem”. To prawda, że część działań bibliotecznych czy procesów bibliotecznych wydaje się nie zmieniać, ale jednocześnie mamy świadomość, my bibliotekarze, nasi użytkownicy i całe otoczenie bliższe i dalsze, że nic już nie jest tak, jak było, że te same działania przebiegają w inny sposób i za pomocą innych nowoczesnych narzędzi. Zmiany obejmują wszystkie sfery działalności bibliotecznej, dotyczą także relacji
1 Działalność bibliotek publicznych. Wytyczne IFLA/UNESCO, Warszawa 2002.
2
J. Wojciechowski, Bibliotekarstwo - zawód czy zatrudnienie. W: Zawód bibliotekarza dziś i jutro. Materiały z ogólnopolskiej konferencji Nałęczów 18-20 września 2003, Warszawa 2003, s. 33.