5192605243

89

Przeprowadzone fragroentaryczne analizy związku miedzy osłabieniem aktywności gospodarczej a emisja zanieczyszczeń (por. G. Gorzelak. 1986) wskazują, że obciążenie środowiska naturalnego Polski nie zmniejszyło sie w stopniu porównywalnym ze spadkiem produkcji. a w pewnych przypadkach (np emisja gazów) nawet wzrosło. Przyczyn tego zjawiska można upatrywać w znacznym udziale oddziaływań "stałych". niezależnych od skali produkcji oraz w zepchnięciu problematyki ochrony środowiska na dalsze miejsca na liście priorytetów w obliczu bieżących trudności gospodarczych.

Odrębnym zagadnieniem jest eksploatacja zasobów naturalnych w okresie narastania i przezwyciężania kryzysu. Po przejściowym ograniczeniu wydobycia podstawowych surowców kopalnych. przywrócono w zasadzie poziom przedkryzysowy. Istotnym faktem jest to, że ciągle zbyt wysoki jest udział eksportu w ogólnym rozdysponowaniu wydobytych surowców, co -w obliczu ograniczenia globalnych rozmiarów eksportu zwiększało udział towarów niskoprzetworzonych w wywozie. Kryzys społeczno-gospodarczy nie wpłynął wiec korzystnie na gospodarowanie zasobami przyrody.

Kryzys nie przyczynił sie również - co jest poniekąd oczywiste - do poprawy przestrzenej organizacji gospodarki, co wynika z ograniczonych możliwości inwestycyjnych oraz postępującej dekapitalizacji majatku trwałego.

W sumie powyższe zjawiska powodują, że przestrzenne czynniki kryzysogenne wyżej skrótowo zarysowane w dalszym ciągu niekorzystnie oddziałuje na procesy rozwoju Polski, pogłębiając kryzys polskiej przestrzeni i odsuwając możliwości jego przezwyciężenia.

2.3. Przestrzeń kryzysu

Płaszczyznę trzecia wyznacza przestrzenne zróżnicowanie zjawisk społeczno-gospodarczych. Przestrzeń jest w oczywisty sposób niejednorodna, tak w swej warstwie "naturalnej", jak i w wyniku twórczej i niszczącej ingerencji człowieka. Posz-