50847

o Co analizujemy współcześnie? Przekonania ludzi żyjących w różnych kulturach na temat związków między ja i innymi, a szczególnie stopnia, w jakim postrzegają siebie jako oddzielonych od innych łub jako związanych z innymi O znaczenie i określana rola funkcjonalna, jaką dana osoba przypisuje innym w procesie definiowania ja, zależy od funkcjonujących w danej kulturze przekonań na temat dystansu między ja i innymi lub związku ja z innymi

Dwa rodzaje konstruktów ja: niezależny i współzależny

Konstrukt niezależny (urtiód)

inne nazwy: indywidualistyczny, egocentryczny, oddzielony, autonomiczny ,idiocentryczny, samowystarczalny

^ imperatyw normatywny nakaz stawania się niezależnym od innych oraz odkrywania i wyrażania własnych, niepowtarzalnych cech (czyli: kulturowym celem jest niezależność)

O wymaga to: kreowania siebie w ten sposób, by być jednostką, której zachowania są organizowane i nabierają sensu głównie w odniesieniu do własnego, wew. zestawu myśli, uczuć i działań, amrpopnn odunwnif domyli. unuridzt^ri mych ludzi o Geertz - jednostka jest postrzegana jako „odgraniczony, niepowtarzalny, mniej/bardziej zintegrowany, motywacyjny i poznawczy wszechświat, dynamiczne centrum świadomości, emocji, ocen i działań tworzące niezależną całość i przeciwstawione innym całościom oraz społecznemu i fizycznemu otoczeniu"

■=> konfiguracja wew. atrybutów jednostki jest niepowtarzalną, zamkniętą autonomiczną całością

charakterystyczne procesy: samourzeczywistnienie, realizowanie się, expresja niepowtarzalnej konfiguracji potrzeb, praw i możliwości, rozwijanie potencjalnych możliwości <=> ja a otoczenie społeczne

•    gotowość do R społ. często, jeśli nie zawsze, wyrasta z potrzeby strategicznego określenia najlepszego sposobu wyrażania/określania wewnętrznych atrybutów ja

•    inni ludzie/ogólnie rozumiana syniacja społeczna, są ważni, ale przede wszystkim jako standardy oceny, bądź źródła, które mogą zweryfikować i potwierdzić wewnętrzną strukturę ja

Rys. 1A

•    gdy duże koło i małe kółka zachodzą na siebie i w obszarze wspólnym jest jakieś X jest to obraz ja w relacji z innymi lub w konkretnej sytuacji społecznej

•    pojęcia bazowe (schematy ja)

>    X znajdujące się w kole ja, ale poza obszarem wspólnym, to aspekt ja, który jest postrzegany jako względnie niezależny od innych => niezmienny, niezależny od czasu i kontextu

>    zwykle odnoszą się do indywidualnej chęci, preferencji, cechy lub zdolności

>    mają największe znaczenie w procesie regulacji zachowań

>    są cechami diagnostycznymi aktora

>    są najdokładniej opracowanymi elementami pamięci i najłatwiej dostępnymi w momencie myślenia o własnym ja

Konstrukt współzależny (wsdtód)

inne nazwy: socjocentryczne, holistyczne, kolektywne, allocentryczne, kontextualistyczne, związane, relacyjne

podkreśla: fundamentalną więź między jednostkami ludzkimi; cel nadrzędny: współzależność ^ imperatyw normatywny - nakaz utrzymywania współzależności między jednostkami

O charakterystyczne: postrzeganie siebie jako elementu szerszych relacji społecznych i uznawanie, że zachowania aktora są zdeterminowane, uwarunkowane i w dużym stopniu organizowane przez to, co postrzega on jako myśli, uczucia i działania innych uczestników relacji

^ ja nabiera największego znaczenia wtedy, gdy wchodzi w odpowiednie relacje społeczne (Lebr. „Japończycy najpełniej realizują swoje człowieczeństwo w kontakt ach z innymi")

<=$ kontext społeczny

•    działania jednostki będą prawdopodobnie spostrzegane w kontekście sytuacyjnym, a opis jednostki zawierać będzie ten kantext

•    na expresję oraz sposób przeżywania emocji i motywacji może w dużym stopniu wpływać przewidywanie R innych

ludzi (maiywjrja sktrrowiiu iu tonyrh, unie w występuje nadziej)

znaczące cechy ja można znaleźć we współzależnej, a co za tym idzie, w bardziej publicznej części ja inni ludzie stanowią integralną część okoliczności, sytuacji lub kontextu, z którymi ja jest połączone, do których jest dopasowane i przez które jest zasymilowane

^ inni ludzie aktywnie i w sposób ciągły biorą udział w definiowaniu ja współzależnego

ja współzależne zawiera i wyraża zestaw atrybutów wew., takich jak zdolności, opinie, sądy i cechy osobowości, rozumianych jako atrybuty sytuacyjne; prawdopodobnie nie odgrywają roli w regulacji zachowań (szczególnie gdy dot. ważnych osób)

•    świadoma kontrola nad wew. atrybutami jest podstawą kulturowego wzorca stawania się osobą dojrzałą