Instrument finansowy jest to kontrakt zawierany między dwiema stronami określający zależność finansową, w której obie strony pozostają. Rozróżnia się trzy podstawowe rodzaje instrumentów finansowych:
„Instrument finansowy to kontrakt między dwiema stronami, określający zależność finansową, w której obie strony pozostają".
instrumenty dłużne (wierzycielskie), w których jedna strona kontraktu pożycza kapitał drugiej stronie, zaś druga strona zobowiązuje się zwrócić dług i zapłacić odsetki; typowymi przykładami instrumentów dłużnych są depozyty bankowe, kredyty bankowe, obligacje;
instrumenty udziałowe (własnościowe), w których jedna strona kontraktu sprzedaje drugiej stronie prawo własności przedsiębiorstwa; typowym przykładem instrumentu udziałowego jest akcja emitowana przez spółkę akcyjną;
instrumenty pochodne (terminowe), w których dwie strony określają transakcję, do której może lub musi dojść w przyszłości między tymi stronami; instrumenty pochodne stanowią najmłodszą grupę instrumentów finansowych; instrumenty te oprócz celu inwestycyjnego spełniają również cel zarządzania ryzykiem inwestycyjnym; podstawowymi instrumentami pochodnymi są opcje i kontrakty terminowe.
Współcześnie coraz więcej instrumentów finansowych stanowią tzw. instrumenty hybrydowe, które łączą cechy dwóch wymienionych powyżej grup instrumentów finansowych. Na przykład instrument hybrydowy może być połączeniem instrumentu dłużnego i instrumentu pochodnego. Takimi instrumentami są na przykład obligacje z dołączonymi prawami lub tzw. strukturyzowane depozyty, które zostaną przedstawione w dalszej części.
Według polskiego prawa, instrumentami finansowymi są:
1) Papiery wartościowe.
2) Niebędące papierami wartościowymi:
a) tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania;
b) instrumenty rynku pieniężnego;
c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne;
7
a CEDUR !^J Komisja Nadzoru Finansowego