5167289377

24 BARD ARA PIASNA, JANUSZ PIASNY

nika z tego, że GUS oblicza wzrost realny dochodów chłopskich z produkcji rolnej, a IER według całkowitych dochodów osobistych, a więc dochodów z produkcji rolnej i pochodzących spoza gospodarstwa rolnego.

Odnosząc przedstawione wyżej wskaźniki do obliczeń w przekroju terytorialnym należy stwierdzić, że wzrost realnych dochodów ludności chłopskiej na Ziemi Lubuskiej w omawianym okresie był mniejszy niż wyniósł średni wzrost w skali całej Polski. W województwie zielonogórskim szacuje się, że w latach 1955—1961 wzrost dochodów realnych ludności chłopskiej wyniósł tylko 17,2% wobec 27,3% w skali kraju²⁴. Obliczenia oparte tylko na materiałach IER -wykazują nawet nieco mniejszy wzrost od podanego wyżej.

Warto tutaj dodać, że pod względem dynamiki wzrostu dochodów realnych ludności chłopskiej województwo zielonogórskie należało w omawianym okresie do grupy województw, których dynamika wzrostu była niższa od przeciętnej ogólnokrajowej. W tej grupie znalazły się także województwa: krakowskie, rzeszowskie i opolskie²⁵ (wskaźniki wzrostu 14,4—21,7). Podobny wzrost realnych dochodów lub równy przeciętnemu w kraju miały województwa: katowickie, olsztyńskie, poznańskie, kieleckie, łódzkie, bydgoskie i warszawskie (wskaźniki wzrostu od 24,1—28,7). Natomiast wyższą dynamikę wzrostu dochodów realnych od przeciętnych w kraju wykazały województwa: białostockie, wrocławskie, gdańskie, lubelskie, szczecińskie i koszalińskie (wskaźniki wzrostu 31,1— —42,2)26.

Tempo wzrostu dochodów realnych najbardziej związane było z dynamiką wzrostu produkcji rolnej. Największe bowiem tempo przyrostu produkcji rolnej w badanym okresie zaobserwowano w województwach o najwyższej dynamice dochodów tj. koszalińskim i szczecińskim. W ciągu lat 1956—1960 w gospodarstwach chłopskich plony 4 zbóż wzrosły o około 12%, a województwach: koszalińskim, szczecińskim, gdańskim i wrocławskim w granicach od 20 do 35%. Podobnie zresztą przedstawia się sprawa plonów ziemniaków i buraków oraz roślin pastewnych.

Niska dynamika wzrostu dochodów realnych w Zielonogórskiem wynikała przede wszystkim ze słabego wzrostu produkcji rolnej. Sądzić należy, że w małym stopniu wykorzystywano tutaj posiadane rezerwy produkcyjne. W ostatnim okresie dopiero dał się zauważyć w Zielonogórskiem wyraźniejszy w^rzrost produkcji roślinnej, co niewątpliwie stwarza warunki do rozwoju hodowli, a więc również do wzrostu dochodów gospodarstw chłopskich z tego tytułu.

Pewne różnice pod tym względem zaszły już na korzyść Zielonogórskiego w badanym okresie (patrz tabela 6). Porównując na przykład kształtowanie się niektórych wskaźników gospodarowania w skali kraju i na Ziemi Lubuskiej na 1 ha użytków rolnych dynamika wzrostu zaczyna być większa w Zielonogórskiem. W rezultacie dochody osobiste na 1 ha na Ziemi Lubuskiej

24.    Szczegółowe rozważania i obliczenia dochodów realnych tak w skali ogólnopolskiej, jak i poszczególnych województw zawiera artykuł A. SZYNKARCZUKA — Dochody ludności chłopskiej w latach 1956—1960, Gospodarka Planowa 1962, nr 4. Natomiast teoretyczne studium z zakresu statsytcznych metod obliczeń dochodów realnych ludności rolniczej zawiera artykuł L. ZIENKOWSKIEGO, Czynniki wpływające na wzrost dochodów realnych ludności chłopskiej, Przegląd Statystyczny 1961, nr 4, s. 385—394.

25.    Stosunkowo niska dynamika wzrostu dochodów w województwie opolskim nie oznacza jednak niskiego absolutnego przyrostu dochodów, ponieważ dochód ten już w 1955—1356 był znacznie wyższy niż w pozostałych województwach. Taki stan rzeczy wynika zatem z wysokich wyników produkcyjnych i intensywnej gospodarki w tym województwie już w okresach poprzednich.

26.    Por. A. SZYNKARCZUK, cyt. wyd., s. 14.