(1) triangulację danych, czyli użycie danych z różnorodnych źródeł;
(2) triangulację metodologiczną, czyli użycie wielu metod dla zbadania jednego problemu1
Triangulacja danych. Z uwagi na cel badania najbardziej naturalnym źródłem danych były same bilanse potrzeb, a więc dokumenty, których systematyczne generowanie związane jest z funkcjonowaniem instytucji pomocy społecznej.
Zgromadzony materiał empiryczny pochodzi ponadto od wszystkich uczestników procesu sporządzania bilansu potrzeb pomocy społecznej:
• pracowników socjalnych zatrudnionych w ośrodkach pomocy społecznej i powiatowych centrach pomocy rodzinie, a więc głównych "dostarczycieli" danych do bilansów,
• pracowników Regionalnych Ośrodków Polityki Społecznej zajmujących się opracowywaniem danych generowanych w bilansach oraz dyrektorów tych ośrodków,
• dyrektorów Wydziałów Polityki Społecznej i pracowników tych wydziałów, a więc instytucjonalnych odbiorców bilansów.
Triangulacja metodologiczna. W badaniu i prowadzonych analizach wykorzystana została zarówno metoda ilościowa, jak i jakościowa. Metodę ilościową zastosowano wykorzystując technikę wywiadu ściśle skategoryzowanego i narzędzia w postaci kwestionariusza ankiety. Metodę jakościową wykorzystano stosując badanie typu desk research (analizę danych zastanych) oraz techniki wywiadu luźno skategoryzowanego, grupowego i indywidualnego, prowadzonych w oparciu o wytyczne do wywiadu.
1.3. Realizacja badań. Opis czynności badawczych
Opracowanie zawiera przegląd dotychczasowej praktyki sporządzania i zastosowania na poziomie regionu narzędzia, jakim jest bilans potrzeb pomocy społecznej, jak i wskazuje na wiążące się z tym problemy i bariery oraz zarysowuje ogólny kierunek zmian przyszłego narzędzia bilans potrzeb pomocy społecznej.
Realizację badania podzielono na dwa etapy.2
1.3.1. Pierwszy etap polegał przede wszystkim na zgromadzeniu i analizie materiałów zastanych, tzn. dokumentów w postaci:
5
K. Konecki, Studia z metodologii badan jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa 2000
Podział badania na dwa etapy zaważył również na formie prezentowanego raportu, w którym najpierw prezentowane są informacje pochodzące z analizy zgromadzonych opracowań bilansów potrzeb pomocy społecznej (część II), a następnie w części III przedstawione są wyniki badań terenowych.